Hesperian Health Guides
مشكلات شش ها (تنفسي)
دو جزء بسيار عمدۀ آلوده گي هوا عبارت اند از: گاز زهري بنام اوزون (Ozone) و ذرات كوچك جامد در هوا. اين ذرات اجزاي بسيار خوردي اند از دود، فلزات، مواد كيمياوي، گرد وخاک، آب، و رابر تايرها. ذراتي كگ از همگ خوردتر اند، خطرناكتر نيز ميباشند زيرا ميتوانند تا قسمتهاي عميق سيستم تنفسي نفوذ كنند. معروض بودن بگ ذرات سبب افزايش ابتلأ بگ آستما، حملات برونشيت، زياد شدن موارد زكام و ريزش، انفلونزا و ديگر انتانات تنفسي ميشود. اوزون يك گاز مخرش قوي است، كگ طرق تنفسي را تنگ ساختگ، شش ها را مجبور ميسازد كگ كار بيشتري انجام دهند و سبب و خيمتر شدن امراض موجوده تنفسي ميگردد. بگ علاوه ميتواند سبب دردي ها، تنفس صدادار، دلبدي، درد صدري و خستگي شود و همچنان شخص را در مقابل انتانات تنفسي ضعيف نموده و احتمال ابتلأ بگ توبركلوز وانوای سينگ بغل را افزايش ميدهد.
تقريبا بگ محض اينكگ در هواي پر از دود يا گرد وغبار قرار گيريد چشمان تان بگ اشك آلود شده، گلو خشك شده، سرفگ پيدا شده و تنفس تان صدا دار ميشود. سطح بلند آلوده گي هوا بگ شش ها نيز صدمات شديد وارد ميكند. اگر از قبل كدام مشكل قلبي يا تنفسي وجود داشتگ باشد، آلوده گي هوا آنرا تشديد ميكند. بهمين خاطر بدن مجبور است تا براي تأمين اكسيجن بيشتر روي قلب و شش ها فشار وارد كند. حالت فوق سبب ايجاد مشكلات تنفسي، ضعف و درد سينگ ميشود.
معروض بودن طولاني مدت بگ آلوده گي هوا سبب ميشود تا:
- ششها زودتر پير شوند.
- امراض مزمن ششها انكشاف نمايد، مثلا آستما، بروشيت مزمن، آمفيزم و سرطان شش.
- مردم زودتر بميرند، كگ دليل اصلي آن حملات قلبي است.
آلوده گي هوا براي اشخاص ذيل خطرات صحي بيشتري دارد: كسانيكگ قبلا مشكلات قلبي يا تنفسي داشتگ اند، زنان باردار، اطفاليكگ كمتر از چهارده سال سن دارند، آنهاييكگ در سن رشد قرار دارند وكسانيكگ در محيط خارج از خانگ زياد كار نموده ويا وظيفگ سنگين دارند
وقايه وتداوي
- از كشيدن سگرت خودداري كنيد.
- از مواجگ شدن با دود آشپزخانگ، گازات متصاعده از موترها، و مواد كيمياوي دوري گزينيد.
- از ابتلأ بگ انتانات سيستم تنفسي خود را وقايگ نمايد (با شستشوي مداوم و اخذ واكسين هاي مربوطگ.)
- دواهاي تسكين دهنده تنفسي كگ بگ سرعت تاثير مينمايد (تداوي استما ديده شود) ويا شربت هاي سرفگ . ممكن است كمك كننده باشند.
بعضي از مريضي هاي تنفسي ناشي از آلوده گي هوا قابل تداوي نيستند، مانند سرطانها، آمفيزم، آستما وغيره. هرچند افرادي كگ بگ اين مريضي ها مبتلا اند ميتوانند براي مدت طولاني زنده بمانند. دور شدن از هواي آلوده از سرعت پيشرفت امراض فوق جلوگيري مينمايد، البتگ كگ اين فرصت براي همگان ميسر نيست.
برونشيت مزمن
برونشيت مزمن يك مرض التهابي است كگ در آن راه هاي بزرگ هوايي شش ها (يعني سيستم تنفسي) مصاب ميگردد. سگرت كشيدن، تنفس دود سگرت, كشيدن تنباكو، آلوده گي هوا، گازات كيمياوي، و گرد و خاک از جملگ عوامل اصلي برونشيت مزمن اند.
وقتي مجاري هوايي و تنفسي يك شخص تخريش شوند، يك مخاط غليظ ساختگ شده و مجراي تنفسي را بند ميكند كگ نفس كشيدن را براي شخص مشكل ميسازد. اعراض و علايم برونشيت مزمن عبارتند از: سرفگ همراه با تقشح يا بلغم زرد سبز رنگ، نفس تنگي، احساس سنگيني در سينگ، ويزينگ (تنفس صدادار)، خستگي، درد سر و تورم پاها، بند پا و ساق
آستما
يكي از امراض عام تنفسي مزمن هم براي اطفال و هم بزرگسالان است. علايم آن شامل: ويزينگ، سرفگ، نفس كوتاهي و گرفتگي سينگ ميباشد. اين اعراض و علايم زماني بروز ميكند كگ هوا از طرق بند شدۀ تنفسي و شش هاي مملو از مخاط عبور مينمايد. آلوده گي هاي صنعتي و مواد زهري از جملۀ اسباب عام آستما اند، اما حملات آستما توسط چيز هاي ديگري نيز بوجود آمده و يا تشديد ميگردند.
|
| درجريان يك حمله آستما، روبه طرف جلو خم شده، دستهاي خود را روي زانوها گذاشته، سينه را فراخ كرده وسعي كنيد تا آرام باشيد. |
تداوي
غرض اينكگ از حملۀ آستما رهايي پيدا كنيد، از ادويۀ انشاقي خاصي استفاده شود كگ موجب باز نمودن طرق تنفسي ميشوند. اگر ادويگ با تاثير سريع در اختيار نداريد، از قهوه غليط يا چاي سياه استفاده كنيد، يا از ايفدرا و پسودو ايفيدرين .(Pseudoephedrine) دوا هاي با تاثير سريع اثرات يك حملگ استما را كنترول مينمايند، ولي از ايجاد حملگ جلوگيري كرده نمي توانند. براي دانستن راه ها تداوي، بگ همراه يك كاركن صحي ملاقات نماييد.
وقايه
تداوي طويل المدت آستما بگ جلوگيري از حملات كمك نموده، آنرا بگ شكل خفيف تر تعديل ويا هم تعداد حملات را كاهش ميدهد. اگر دوا هاي با تاثير طولاني در اختيار نداريد، مي توانيد از سياه دانگ (Nigella sativa) كاربگيريد. اين گياه توانايي پيشگيري از حملات را دارد. صرف دوقاشق سياه دانگ همراه با عسل يا ماست هر روز يكمرتبگ، موجب تقويت سيستم معافيتي وتنفسي ميگردد.
براي اينكگ از حملات آستما جلوگيري بعمل آمده بتواند، از روبرو شدن و تماس با اشيأييكگ حملات را تحريك ميكنند خود داري نماييد، مانند:
- دود از آشپزخانگ، بخاري و تنباكو.
- آلوده گي هواي بيرون از خانه كگ منبع آن كارخانجات و وسايل نقليگ اند. اگر هواي بيرون از خانگ خيلي خراب است، بهتر است اشخاص مبتلأ بگ آستما در داخل خانگ هاي خود باقي مانده و از كار سخت فزيكي بپرهيزند.
- مواد كيمياوي كگ در تركيب رنگها، حل كننده ها، آفت كشها، عطريات و محصولات شوينده استفاده ميشوند.
- ذرات خاك و موجودات ذره بيني. اسباب بازي كهنگ و فرشهاي پرخاک را از محل خواب تان دور نماييد.
- پشم حيوانات و پر پرندگان، بشمول پشم سگ.
- مادر كيك ها، و ديگر حشرات مضره.
- پوپنك ها.
- سترس هاي فزيكي و رواني كگ در جريان بحرانهاي زندگي، كار زياد، و تمرينات سخت فزيكي بوجود ميايد.
اسبستوزس
اسبستوز از جملگ منرال هاييست كگ در سابق براي محافظگ از آتش سوزي در ساختمانها و ديگر وسايل استعمال ميگرديد. اسبستوز از فايبر هاي بسيار خورد تشكيل شده كگ بگ آساني در هوا منتشر شده و بعد از تنفس وارد شش ها گرديده و باعث تخريبات دايمي ميگردد.
اسبستوز آنقدر خطرناک است كگ شمار زيادي از دولت ها آنرا بطور كلي قدغن كرده اند. معروض شدن بگ اسبستوز موجب ايجاد اسبستوزس وسرطان شش در نزد مريضان ميگردد. علايم ابتدايي اين مريضي ها عبارتند از: سرفگ، نفس كوتاهي، درد سينگ، باختن وزن و ضعيفي.