Hesperian Health Guides
متداوم ساختن جوامع خود
ویکی-سلامتی > راهنماي جامعه براي صحت محيط زيست > 3:محافظت منابع طبيعي براي همه > متداوم ساختن جوامع خود
پایائي همچنان به معني توانایي مطابقت دادن نيازمندی های روزمره کنوني مردم با نسل های آینده و برنامه ریزی برای آن ميباشد. یكي از بزرگترین چالش های که مردم بدان مواجه اند عبارت از تلاش برای مطابقت دادن تمام نيازمندی های ما بدون آسيب رساندن به محيطي که به ما غذا،ُ خانه و لباس، آب، انرژی و دوا ميدهد و یگانه منبع حيات ميباشد.
ما در اطراف خود نشانه های زیادی از پيشرفت را دیده ميتوانيم که پایائي ندارد. کمبود روز افزون در غذای صحي، آب و هوای پاک و معيشت سالم را دیده ميتوانيم. آلودگي هوا، از بين رفتن جنگلات و امراض رو به افزایش است. هنگاميكه جوامع به شكلي که پایائي ندارد، رشد ميكنند، مشكلات بزرگي را برای خود شان و نسل های آینده ایجاد ميكنند.
در این کتاب، بخصوص در داستان های که ما جمع آوری نمودیم، مثال های از بعضي اصول پایائي را معرفي مينمائيم. بعضي از مهمترین اصول در صفحات بعدی توضيح داده شده است.
Contents
رعايت بافت زندگي
جهان طبيعت از انواع بسيار گوناگون موجودات زنده ساخته شده است. کلمۀ علمي برای تعدد انواع مختلف انسانها، نباتات، حيوانات و حشرات که روی زمين زندگي مينمایند Biodiversityیا "تنوع زیستي" است. مدت ها قبل از اینكه دانشمندان این نام را برای انواع اجسام زنده بدهند، بسياری از مردم در باره بافت زندگي به فرزندان شان آموختانده بودند. فقط مانند بافت عنكبوت که توسط وصل شدن تار ها به هم قوی ميگردد، تنوع زیستي وابسته به این بافت بوده و تمام اسباب زندگي را بهم وصل ميكند.
بطور مثال انسان ها ميوه هائي را جهت خوردن جمع آوری ميكنند که دارای مواد مغذی بوده و آنها را صحتمند نگهميدارد. این ميوه ها در درخت ها و بته ها رشد ميكنند که توسط حشرات گرده افشاني شده اند. بدون گرده افشاني، ميوه رشد نخواهد کرد. پرنده ها حشرات را شكار ميكنند و پرنده ها توسط روباه ها شكار ميشوند. تعادل در بافت حيات به معني این است که گلها، حشرات، پرندگان، و روباه های کافي برای همه جهت زندگي کردن وجود داشته باشد. اگر شما تعداد زیادی از روباه ها را بخاطریكه شاید مرغ های تان را کشته است، از بين ببرید، بعداً شاید تعداد پرندگان افزایش بيابد و آنها تعداد زیادی از حشرات را خواهند خورد. به این ترتيب از بين بردن تعداد زیاد روباه به معني این خواهد بود که شما ميوه زیادی نخواهيد داشت.
متأسفانه، جهان مواجه به از دست دادن تنوع زیستي با نابود شدن همه سالۀ تعداد زیادی از حيوانات و نباتات اند. تنوع زیستي خودش ارزشمند است اما از آنجایيكه این بافت حياتي به طریقه های زیاد صحت انسان را محافظت ميكند، با ارزش تر مي شود.
آسيب به بافت زندگي سبب رفتن بطرف امراض جديد مي ردد
از دست دادن تنوع زیستي بدین معني است که انواع کمتر از نباتات و حيوانات وجود دارد و تعادل طبيعي بين نباتات، حيوانات و انسانها مختل ميگردد. این عمل سبب امراض جدید ميگردد. دو مثال از اینكه از دست دادن تنوع زیستي از سبب از بين رفتن جنگلات منجر به امراض جدید شده است، بازگو ميشود:
- جائي که مردم درختان استوایي را بخاطر فارم ها و شهرک ها در افریقا قطع نمودند، لشمانيا، تب زرد و مرض خواب آور شيوع یافت. این امراض توسط حشرات انتشار مييابند. زمانيكه آب ها بجای اینكه جذب زمين گردند، آب های ایستاده را ساختند و حيواناتي که حشرات را ميخوردند خانه های شان را در جنگل از دست دادند، این حشرات افزایش یافتند.
- زمانيكه تعداد بي شماری از درختان در امریكای شمالي قطع گردیدند، تعداد موش های پا سفيد افزایش یافت، زیرا غذا برای این موش ها افزایش یافت و تعداد حيواناتي که این موش ها را شكار مينمودند کاهش یافت. این موش ها یک مریضي بنام Lyme Diseaseرا انتقال ميدادند که بعداً بين انسانها پخش گردید.
 |
| افراديكه از گياهان دارويي استفاده ميكنند، اغلباً آنها را كشت و ن هداري مينمايند كه سبب محافظت تنوع زيستي و سنن مي ردد. |
گياهان دارويي مربوط به تنوع زيستي اند
بيشترین ادویه جات از گياهان ساخته ميشود. زمانيكه جنگلات قطع ميشوند و دریا ها و تالاب ها خشک ميشوند، ما تعداد زیادی از این گياهان را از دست ميدهيم.
همچنان ما دانش باستاني خود را در مورد نحوه استفاده از این گياهان شفأ بخش، از دست ميدهيم. محافظت تنوع زیستي و بافت حيات، فرهنگ و سنت ها یا عنعنات مداوائي و شفا بخشي را محافظت ميكند.
رژيم غذايي صحي مربوط به تنوع زيستي است
صحت خوب مربوط به خوردن غذا های متنوع مانند ميوه جات، سبزیجات، حبوبات و غذا های وحشي مثل توت، ماهي و گوشت شكار ميباشد. زمانيكه ما تنوع زیستي را از دست بدهيم، تعداد زیادی از غذا ها را که ما روی آنها برای یک رژیم صحي حساب ميكنيم، از دست ميدهيم، در نتيجه تمام جامعه به مشكلات صحي که از سبب فقر غذایي بوجود ميآید مواجه ميگردند.
گلوریا کارمند صحي "پروژه صحت برای مردم" بافت حيات را درک نمود. چون زنبور های عسل برای توليد عسل به گل ها ضرورت دارند و درخت های شگوفه دار نياز به زنبور ها دارند تا ميوه توليد کنند. غرس درخت ها و پرورش زنبور ها به جامعه کمک نمود تا غذا توليد نمایند و بافت حيات را همزمان احياء نمایند.
تنوع زيستي حاصلات را بهبود ميبخشد
تمام محصولات غذایي، شامل برنج، جواری و گندم هزاران سال قبل از انواع وحشي آنها بدست آمده و هنوز کشت ميشود. رشد این محصولات مربوط به حشرات و دیگر حيوانات ميباشد.
مزارع صنعتي، با استفاده از ماشين های بزرگ و مواد شيميایي سمي حاصلات بيشتری را نوید ميدهد اما این مواد کيمياوی نباتات و حشرات مفيده را از بين ميبرد و زمين را آسيب ميرساند. اگر حاصلات افزایش مييابد، تنها در مورد یک نوع حاصل و برای یک مدت کوتاه است. بعد از چندین سال، غذای کمتر و انواع کمتری از غذا هائي که برای صحت خوب ضروری اند، وجود خواهد داشت.
با استفاده از روش های پایا و دوام آور، مزارع ميتوانند حاصلات زیادی را با مشكلات آفتي کمتر توليد نمایند. این روش ها حشرات صحي و زندگي حيوانات را بهبود بخشيده و زمين را با کود های طبيعي غني ساخته، زمين و درخت ها و نباتات را حفظ و نگهداری ميكند (مراجعه به فصل 15).حاصلات کشت های متنوع تغذی را بهبود بخشيده و صحت بهتری برای همه تامين ميكند.
تنوع زيستي منابع آبي را محافظت ميكند
از بين بردن جنگلات و زراعت صنعتي هر دو ما را بطرف از دست دادن زمين های مرطوب و خشک شدن جوی ها در فصل خشک سال ميبرد. کود های کيمياوی و دواهای ضد آفات زراعتي، مزارع را صدمه زده و دریا ها و جهيل را آلوده ميسازد.
تنوع زيستي جوامع را محافظت ميكند
بسياری از معيشت های مختلف مربوط به دسترسي به منابع است. زمانيكه این منابع ناپدید ميگردند، فقر گسترش مييابد. در ساحات زراعتي، زراعت صنعتي سبب افزایش قرضه برای بعضي ها و از دست دادن زمين برای تعداد کثير دیگر ميگردد.
احياء بافت حيات
در بافت حيات زمانيكه یک موجود حيه ميميرد، روی تعداد زیاد دیگر بشمول انسانها تاثير ميگذارد.
ر داستان فصل ۱زمانيكه مردم مانگلاراتو جنگلات شانرا از دست دادند، منابع غذایي و درآمد شانرا نيز از دست دادند. زمانيكه طوفان ها به وقوع پيوست، مردم خانه های شانرا نيز از دست دادند. زماني که شروع نمودند تا درختان را دوباره غرس نمایند، مردم قریه دریافتند که آنها کاری بيشتر از محافظت خاک و توليد عسل نموده اند. کار شان برای احياء زمين به یک حالت صحي، تعداد زیادی از نباتات و حيوانات مهم برای صحت را در جامعه شان واپس بازگرداند
كار با طبيعت
در طبيعت هيچ چيز بيهوده و باطله نيست، زیرا که هر چيز استفاده و هدفي دارد. یک راه که طبيعت از منابع بدون ضياع دوباره استفاده ميكند، عبارت از کار بصورت سيكل یا چرخه ميباشد.
متأسفانه چرخه های طبيعي توسط انسانها و فابریكه ها مختل گردیده و این عمل بطرف مشكلات جدی صحت محيطي رفته است. یک مثالي از آنچه اتفاق مي افتد زمانيكه چرخه های طبيعي مختل ميگردد بلند رفتن درجه حرارت زمين است (مراجعه به صفحه .
چ ونه ميتوانيم از چرخه هاي طبيعي تقليد كنيم
مروجين صحت محيطي در فليپين یک مقوله دارند:
با درک اهميت اینكه هر آنچه از زمين آمده، واپس به زمين برميگردد، ميتوانيم از طبيعت تقليد کنيم و منابع طبيعي و صحت خود را حفظ کنيم. سيكل ها یا چرخه های که ميتوانيم در خانه ها، جوامع و فابریكه های خود ایجاد کنيم، قدمه های کوچكي است که ما را بطرف انكشاف صحت محيطي ميبرد.
بطور مثال، دسته بندی، استفادۀ دوباره و یا دوباره بدوران انداختن بوتل های شيشه ای و قطي های حلبي راه هائي برای تقليد از مثال های طبيعت با ایجاد یک سيكل یا چرخه، به عوض ساختن انباری از زباله و آشغال ميباشد.
چ ونه فابريكات صنعتي از چرخه هاي طبيعي تقليد كرده ميتوانند
همكاران صحت محيطي در فليپين یک مقولۀ دیگری نيز دارند:
فابریكات سبب ایجاد بيشترین آلودگي سمي ميگردند اما حتي فابریكه ها ميتوانند از چرخه های طبيعي بياموزد تا از انرژی و مواد در یک روند بنام توليد پاك دوباره استفاده نماید. اولين قدم برای فابریكات صنعتي ميتواند دریافت تمام مواد زائده که ایجاد کرده است، باشد. اگر مواد زائده مانند مواد کيمياوی سمي دوباره بدوران نيفتد، فابریكه باید آنها را بطور محفوظ اداره واستفاده شانرا کاهش و در نهایت محو کند. اگر فابریكۀ صنعتي ميخواهد جایي در آیندۀ پایا داشته باشد، باید اساس آن بر پيشگيری، احتياط و حق صحت برای همه باشد، نه بر اساس حق سود بردن از خطر، انبار نمودن زباله و مواد زائده و مرضe.
 |
با استفاده از منابع اندك و دوباره بدوران انداختن و استفاده مجدد از آنچه استفاده نموده اند، فابريكه صنعتي ميتواند آسيبي را كه به صحت محيطي سبب ميشود، كاهش بدهد. |
پيش يري از آسيب آلودگي
آلودگي عبارت از آسيبي است که به انسانها و محيط زیست از سبب افزایش مواد زهری و سمي که از فعاليت های انسانها مخصوصاً مواد زائده صنعتي، حمل و نقل و زراعت بوجود ميآید، ميرسد. آلودگي سمي از طریق محيط به هوا، آب و خاک ما انتقال ميكند. اکثریت آلودگي از چيز هائي بوجود مياید که ما در زندگي روزمره خود استفاده نموده و در معرض آن قرار ميگيریم.
معمول ترین راه های که مردم در معرض آلودگي های سمي قرار ميگيرند عبارتند از:
- دود آتش، مخصوصاً زمانيكه پلاستيک ميسوزد. ما دود سمي را تنفس ميكنيم و خاکستر سمي آب آشاميدني و زمين های حاصلخيز مانرا آلوده ميكند.
- دود فابريكه ها، که هوا، آب و خاک را آلوده ميكند.
- مواد كيمياوي، که در فابریكه ها، معادن و استخراج نفت استفاده ميشوند و زباله های حاصله که در منابع آب رها ميگردند و همچنان هوا و زمين را آلوده ميكنند.
- حشره كش ها، که نزدیک غذا منابع آب و در خانه ها بكار برده ميشود. زمانيكه پاشيده ميشوند از طریق هوا به دور دست ها انتقال نموده و آسيب های بزرگي را سبب ميشوند.
- مواد كيمياوي، موجود در باطری ها، رنگ ها، تغيير دهنده رنگ ها و حاصله از ساختن مواد الكترونيک، افرادی را که با آنها سروکار دارند صدمه ميزند.
- بخار ماشين، که از اگزوز موتر ها خارج ميشود، هوا، آب و خاک را آلوده ميسازد.
آلودگي سمي سبب آسيب های جدی به انسانها، نباتات، و حيوانات، نه در جای که آزاد گردیده است بلكه در ساحات دور تر از منبع نيز ميگردد. محافظت خود از آسيب هائيكه از آلودگي و مواد سمي بوجود ميآید، یک بخش مهم از پایائي (دوام آورن) است. (مراجعه بهكار براي ايجاد تغيير, زهريات داخل خانگ, ايعات زهري, جابجا کردن زباله های کيمياوی بصورت محفوظ, آفت كش هاي زراعتي زهر اند, ضرر مواد زهري كيمياوي, وقايه و كاهش ضرر هاي مواد زهري, كار درمعدن وصحت, نفت، امراض و حقوق بشر, انرژي پاك).
اصول پيش يرانه و احتياطي
شرکت ها در تلاش شان برای توليدات جدید و سود بيشتر هزاران نوع مواد کيمياوی را که قبلاً در طبيعت وجود نداشت، ایجاد نموده اند. اکثریت این مواد کيمياوی هنوز مورد تحقيق قرار نگرفته تا ثابت شود که محفوظ اند. و هنوز هم هر روز در توليدات شان از این مواد کيمياوی استفاده نموده و به ما ميفروشند.
حتي زمانيكه مردم فكر کنند که بعضي از این مواد کيمياوی احتمالاً مضر باشد، اگر نتوانند ثابت کنند که آن مواد کيمياوی خطرناک اند، نميشود که مواد مذکور را از بازار خارج نمود و یا از بدن دور نگهداشت. بعضي از رهبران جامعه و دانشمندان از آنچه که بنام اصول پيشگيرانه و احتياطي مينامند بحيث رهنما برای تصميم گيری استفاده ميكنند. اصول پيشگيرانه ميگوید.
اگر دليلي وجود داشته باشد كه چيزي ممكن مضر باشد، حتي اگر ما بدان متيقن هم نباشيم، اجتناب از انجام دادن آن بهتر است نسبت به اينكه ريسك نماييم.
این اصل بر عكس آنچه است که اکثر کشور ها در حال حاضر دارند. در حال حاضر برای اینكه توليد چيزی متوقف شود، مجبور هستيد ابتدا ضرر آنرا ثابت نمایيد. ما به این اصل اجسام مرده (Dead Bodies Principle) ميگویيم.
گرم شدن كرۀ زمين
در سرتاسر جهان، بافت حيات در حال از هم پاشيدن است. قطع جنگلات، افزايش آلودگي آب و هوا و از بين رفتن حيات وحش همگ مثال هاي زنده ميباشند. درجۀ حرارت زمين كگ توسط آلودگي بلند ميرود كمتر قابل ديد است.
اين مشكل كگ بنام گرم شدن زمين (global warming) ياد ميشود، اقليم (آب و هواي يك منطقگ در طي يك مدت طولاني زمان) را در بخش هاي مختلف كرۀ زمين تغيير ميدهد. آنچگ كگ بگ شكل يك تغيير كوچك در افزايش درجگ حرارت بنظر ميرسد، بطرف تغيير بزرگ پيش ميرود. بعضي مناطق طوفان و سيل زياد دارد و بعضي مناطق ديگر باران كم داشتگ و خشك سالي بيشتر دارد. تغيير در اقليم از سبب گرم شدن زمين همگ سالگ سبب حوادث در سرتاسر جهان ميگردد كگ منجر بگ مشكلات جدي صحي براي انسان ها ميگردد. سيلاب، طوفان هاي شديد و خشك سالي سبب كاهش حاصلات، قحطي، از بين رفتن خانگ ها، مهاجرت هاي كتلوي، جراحت و مرگ ميگردد. امراض تشديد يا توسعگ مييابند، زيرا با تغيير آب و هوا حشرات و حيواناتي كگ امراض را انتقال ميدهند هجوم آورده و از يك منطقگ بگ منطقگ ديگر نقل مكان ميكنند. درجگ حرارت بلند تر بعضي اوقات سبب افزايش امراض و مرگ و مير ميگردد.
اسباب ريشه اي گرم شدن كرۀ زمين
محيط زیست یک توانایي طبيعي دارد که آلودگي را جذب ميكند. اما اگر آلودگي زیاد در محيط زیست وجود داشته باشد، زمين نميتواند جذب کند. در طي 100 سال گذشته، زمانيكه انسان ها شروع به استخراج و سوختاندن مقدار زیادی از مواد سوخت فوسيلي مانند نفت و ذغال سنگ نمودند، مقدار آلودگي در محيط بيش از پيش افزایش یافت. این یكي از اسباب ریشه ای گرم شدن کره زمين است. همچنان بعضي از مواد کيميایي برای توليدات اختراع گردید که هوا را آلوده نموده و جذب شده نميتواند. این هم در امر گرم ساختن زمين سهم دارد. یكي دیگر از اسباب گرم شدن زمين عبارت از استفادۀ غير عادلانه، نابرابر و بصورت غير پایدار منابع ميباشد. کشور های ثروتمند مانند ایالات متحده امریكا با استفاده از منابع زیاد، بدنبال سود و مفاد زیاد سبب آلوده شدن محيط زیست گردیده و گرم کردن زمين را آغاز نمود.
زمانيكه کشور های فقيرتر شروع به پيروی از عين روش غير پایا برای رشد و ترقي نمودند، تحمل آلودگي بيشتر توسط زمين غير قابل تحمل گردید. جهت پيشگيری از حوادث ایكه توسط گرم شدن زمين بوجود مي آید و فوقاً لست شد، هم کشور های انكشاف یافته و هم کشور های رو به انكشاف باید جهت استفاده پایا از منابع تغيير روش بدهند. ما مخصوصاً ضرورت به توقف نياز به سوخت فوسيلي داریم و باید شروع به استفاده از انرژی پاک نمایيم (مراجعه به فصل20 و فصل23 .)