زخمهای که از سبب فشار دوامدار بوجود میآید و بنام زخم بستر مشهور است، بخصوص در زنانی معمول است که از چوکی چرخدار استفاده میکنند ویا محکوم به بستر هستند وبصورت منظم بدن خود را حرکت نداده ویا تغییر وضعیت ندارند. زخمهای فشاری زمانی شروع میشود که جلد روی نواحی استخوانی و بارز بدن به فشار دوامدار چوکی یا بستر قرار گیرد. رگهای خون فشرده شده و بسته میشوند که در نتیجه مقدار کافی خون به جلد نمیرسد. باالاخره یک لکۀ تیره ویا سرخ روی جلد ظاهر میشود. اگر فشار همچنان ادامه یابد، یک زخم باز تأسس خواهد کرد که همینطور عمیقتر شده میرود. ویا زخم میتواند در داخل بدن نزدیک به برجستگی استخوان شروع شده و بتدریج بطرف جلد پیشرفت نماید. اگر یک زخم فشاری تداوی نشود، انتانات میتوانند از طریق آن داخل بدن شده و سبب مرگ شخص گردند.
زنان بسیار لاغر زود تر ممکن است زخم بستر پیدا کنند، چون استخوان های آنها پوشش کمتری دارند. همچنان در حالات ذیل امکان بوجود آمدن زخم بستر بیشتر میباشد:
اگر از چوکی چرخدار استفاده میکنید ویا بیشتر وقت خود را نشسته ویا خوابیده اید.
اگر ادرار بدون اراده خارج شود (عدم اقتدار تبول)
اگر تشنجات عضلی داشته باشید که سبب میشود بدن شما به تماس بیشتر چوکی یا بستر قرار گیرد.
جلد گرم، سرخ ویا تیره که با فشار دادن رنگ آن کمتر نمیشود
تورم ویا یک زخم باز روی جلد
وقتی متوجه اولین علایم زخمهای بستر میشوید:
اقلا هر یک ساعت بعد وضعیت خود را تغییر دهید
از بالشتکهای اضافی برای محافظت نواحی استخوانی بدن استفاده نمایید تا تحت فشار قرار نگیرد
ناحیۀ تحت فشار آمده را منظما زیر نظر داشته باشید تا دریابید که بهتر میشود ویا خرابتر
جلد خود را هر روزه معاینه کنید.
اگر زخم بستر (زخم فشاری) دارید:
هرگونه فشار را از ناحیه زخم برطرف سازید. هیچگاه روی ناحیه زخم شده ننشینید ویا استراحت نکنید.
با ملایمت ناحیه زخم و اطراف آنرا با آب جوشانده شدۀ سرد دو مرتبه در روز بشوئید. ابتدا اطراف کنارهای زخم را بشوئید. بعدا یک پارچه تکه ویا گاز پاک دیگر را گرفته و زخم را از مرکز بطرف محیط آن بشوئید.
بعد از پاک نمودن زخم اندکی مرحم مثل مرحم های انتی بیوتیک ویا واسیلین روی یک تکۀ پاک ویا گاز هموار نموده و روی زخم بگذارید، بدون اینکه فشار وارد نمایید. اینکار از خشک شدن جلد جلوگیری نموده و همچنان زخم را از گرد وخاک، کثافات، مگسها و دیگر حشرات محافظه مینماید.
برای محافظت از خشکی جلد که میتواند به بسیار آسانی ترکیده ویا پاره شود، با ملایمت روزانه یک مرتبه کمی مایع شستشو کننده طبی بر آن بریزید.
محتاط باشید که جلد اطراف زخم بستر را مالش یا ماساژ ندهید. اینکار سبب ضعیف شدن ویا پاره شدن آن شده که میتواند به زخم باز تبدیل شود.
زخم باز
انساج مرده به رنگ خاکستری، سیاه، مایل به سبز ویا مایل به زرد خواهد بود و در صورتیکه منتن باشد ، بوی بد خواهد داشت.
اگر زخم بستر عمیق است و مقدار زیاد نسج مرده دارد:
زخم ضرورت دارد که 3 مرتبه در روز پاک گردد.
زخم اغلب بزرگتر از آنست که دیده میشود. وقتی زخم پاک شد، در رابطه به خارج ساختن مقدار بیشتر انساج مرده احتیاط کنید. انساج مرده باید کم کم برطرف ساخته شود تا وقتی انساج سرخ و صحتمند ویا استخوان قابل دید گردد.
هر دفعۀ که انساج مرده یا تخریب شده را میگیرید، زخم را با صابون و آب پاک بشوئید. در صورت موجودیت از صابون مایع طبی استفاده کنید. بعد از آن آب پاک ویا آب جوش داده شدۀ سرد روی زخم بریزید.
تداوی خانگی زخم بستر
عسل و شکر: اینها میکروبها را میکشند، در جلوگیری از انتانات کمک میکنند و شفایابی را سرعت میبخشند. عسل و شکر را باهم بصورت یک خمیر سخت مخلوط کنید. این خمیر را عمیقا داخل زخم نمایید و آنرا با یک پارچه تکۀ پاک دبل ویا گاز بنداژ پاک بپوشانید. اقلا روزانه دو مرتبه زخم را تخلیه کرده و دوباره با این خمیر پر کنید. هرگاه خمیر عسل و شکر با مایعات موجود زخم را بسیار پر کند، نشان دهندۀ آنست که این مواد جراثیم را نکشته بلکه آنها را تغذی می نمایند.
میوۀ پاپایا (پاو پاو): این میوه حاوی مواد کیمیاوی ایست که کمک میکند انساج فرسودۀ یک زخم بستر نرم شده و به آسانی برطرف گردند. یک تکۀ معقم ویا یک پارچه گاز را در شیرهای که از تنه ویا میوۀ سبز نبات پاپایا خارج میشود، غوطه نمایید. این پارچه را داخل زخم بسازید. این کار را 3 دفعه در روز تکرار کنید.
اگر زخم بستر منتن شود
هرگاه زخم بستر بوی بد داشته و متورم، سرخ و گرم باشد ویا اگر تب و لرزه داشته باشید، نشان دهندۀ آنست که زخم منتن شده است. بهترین کار آنست که به کارکن صحی مراجعه کنید، او میتواند دریابد که چگونه میکروبهائی سبب انتان شده و کدام نوع دوا بهترین مؤثریت را خواهد داشت. هرگاه رفتن شما به کارکن صحی امکان نداشته باشد، میتوانید از دواهای انتی بیوتیک مانند دوکسیسیکلین, اریترومایسین, ویا دای کلوکزاسیلین.
زخم بستر از داخل به بیرون التیام مییابد، بناء ملاحظه خواهید کرد که بتدریج زخم پر شده میرود. التیام زخم سریع نخواهد بود، لذا کوشش کنید که صبور باشید.
در صورت ضرورت برای کاهش درد، تابلیت پاراستامول بگیرید.
هرگاه حسیت قسمتهائی از بدن خود را از دست داده باشید، برای شما و برای اعضای خانواده و مواظبت کنندههای شما بااهمیت است که تا حد امکان بیشتر در مورد زخم بستر و طرق وقایه و تداوی آنها بیاموزید. زخمهای بستر در اشخاص مصاب به صدمات نخاع شوکی (صدمات ستون فقرات) بسیار معمول است. اغلب زخمهای بستر مدت کمی بعد از صدمات در شفاخانه شروع به تأسس مینماید، زیرا شخص مصدوم به اندازه کافی از یک وضعیت به وضعیت دیگری حرکت نمیکند تا فشار برطرف گردد. در صورت توجه لازم هیچ کس مصاب زخمهای بستر نخواهد شد.
وقایه از زخمهای بستر
هرگاه تمام روز نشسته اید...
...با فشار آوردن روی دست های خود، سرین خود را بلند کنید...
ویا .وضعیت خود را از یک پهلو به پهلوی دیگر تغییر دهید...
حتی اگر حرکت زیاد کرده نمیتوانید، کوشش کنید که اقلا هر دو ساعت وزن خود را شور بدهید ویا تغییر وضعیت دهید. هرگاه بصورت دوامدار در بستر هستید و نمیتوانید خودتان به آسانی خود را حرکت دهید، از کسی کمک بگیرید تا وضعیت شما را در بستر تغییر دهد.
کوشش کنید در نواحیای که جلد باهم تماس دارد مانند بین زانوها ویا بین سر و شانههای خود، یک بالشت ویا کمپل نرم را قرار دهید. همچنان میتوانید روی دوشک نرم قرار گیرید تا فشار در نواحی برجسته و استخوانی کمتر شود. یک پشتیگک ویا دوشکچۀ که بشکل حلقوی در اطراف ناحیههای متبارز و استخوانی تهیه و جابجا شده است، کمک کننده خواهد بود. میتوانید دوشکچههایی از یک خریطه پلاستیکی که با ارزن ویا برنج خام پرشده و پوش شده باشد تهیه کنید. هر ماه یک مرتبه لازم است که ارزن ویا برنج داخل دوشکچهها تعویض و تجدید شود. اگر از چوکی چرخدار استفاده می کنید، کوشش کنید که مطمئن شوید دوشکچهای که از آن استفاده مینمایید، خوب است و فشار را در نواحی متبارز و استخوانی کم میسازد.
هر روزه تمام بدن خود را با دقت معاینه کنید. میتوانید از یک آئینه استفاده کنید تا قسمتهای پشت خود را ببینید. هرگاه یک ناحیۀ تاریک ویا سرخ را ملاحظه کردید، کوشش کنید هرگونه فشار را از آن برطرف سازید تا این که دوباره به حالت نارمل برگردد.
کوشش کنید که هر روز با آب پاک و صابون نواحی زیر فشار را بشویید. با ملایمت جلد را خشک سازید، مگر تکه را روی جلد نکشید ویا جلد را مالش ندهید. برای جلوگیری از خشک شدن جلد، که میتواند به آسانی کفیدگی پیدا کرده ویا پاره شود، روزانه یک مرتبه از لوشنهای طبی با ملایمت روی جلد استفاده کنید. هیچگاه از الکول روی جلد استفاده نکنید. الکول جلد را خشک ساخته و آنرا ضعیف میسازد.
مقدار زیاد مایعات، سبزیها و غذای غنی از پروتین و آهن – مانند: عدس، لوبیاها، نخودها (بخصوص وقتی جوانه زده باشند)، گوشت (بخصوص جگر، قلب و گرده)، ماهی ویا مرغ – استفاده کنید. اینها جلد و عضلات شما را صحتمند و قوی میسازند که برای جلوگیری از زخم بستر کمک مینماید.
