دفع ادرار و مواد غایطه

ویکی-سلامتی > رهنمای صحی برای زنان دارای معلولیت > فصل پنجم5: مواظبت از جسم خود > دفع ادرار و مواد غایطه

در این فصل:

 

در این فصل:

بعضی زنان دارای معلولیت به دفع ادرار و مواد غایطه کنترول کامل ندارند. این حالت خاصتا در زنانی که معلولیت ایشان عضلات قسمت پائین عضویت را مأوف ساخته باشد معمول است، مانند فلج از سبب مرض پولیو ویا صدمات ستون فقرات.

هرگاه نمیتوانید اندامهای تناسلی خود را، خودتان بشوئید، از یک عضو خانواده ویا مواظبت کنندۀ مورد اعتماد بخواهید تا شما را در پاک نمودن و خشک کردن اندامهای تناسلی کمک نماید. اگر ضرورت به گذاشتن تکه ویا دایپر داشته باشید تا ادرار و مواد غایطه را بگیرد، آنها را زود زود تبدیل کنید تا از بخارات، انتانات و زخمها جلوگیری شود.

وقتی خارج از منزل میروید، در صورت امکان یک تکه یا دایپر اضافی را باخود بگیرید. بعدا در صورت دفع بدون کنترول ادرار و مواد غایطه میتوانید تکهها را تبدیل نموده و نگذارید که موجب خجالت شما شود و هم از انتانات وقایه شوید.

کنترول مثانه

اگر زود زود ادرار مینمایید ویا ادرار بدون اراده خارج میشود، تمرینات فشاری را اجرا کنید تا تقویت عضلات ضعیف را کمک نماید. این تمرینات همچنان کمک مینماید تا عضلات قوی مانده و در زمان پیری نیز از خارج شدن بدون ارادۀ ادرار جلوگیری شود.

تمرینات فشاری

ابتدا در زمان دفع ادرار این کار را تمرین نمایید. در زمان خارج شدن ادرار، با محکم فشردن عضلات مهبل، جریان ادرار را توقف دهید. تا 10بشمارید، بعد عضلات را راحت نموده و بگذارید که ادرار خارج شود. این کار را در هر مرتبه ادرار نمودن، چند دفعه تکرار کنید.

من تمرینات فشاری خود را انجام میدهم وآمنه نمیفهمد.

وقتی طرز اجرای آنرا دانستید، تمرین فشاری را در سایر اوقات در جریان روز انجام دهید. هیچ کس نخواهد فهمید. کوشش کنید اقلا 4مرتبه در روز تمرین فشاری را انجام داده و هرمرتبه تا 10 بشمارید.

بعضی زنان ممکن است برای کنترول جریان غیرقابل کنترول ادرار به عملیات جراحی ضرورت پیدا کنند. هرگاه لیکاژ ادرار زیاد باشد و این تمرینات مؤثریت نداشته باشد، از یک کارمند صحیای که در مورد صحت زنان آموزش دیده باشد، کمک بگیرید. اجرای روزانۀ تمرینات فشاری برای تمام زنان خوب است. این کار سبب قوی ماندن عضلات شده و از مشکلات در زمان پیشرفت سن جلوگیری میکند

تخلیۀ مثانه

هرگاه معلولیت شما سبب شده که نتوانید بدون کمک مثانۀ خود را تخلیه کنید، به روش دیگری برای تخلیۀ مثانه ضرورت خواهید داشت. بعضی زنان میتوانند ادرار نموده و مثانۀ خود را تخلیه نمایند، اگر:

• بر شکم خود روی مثانه، مستقیما پائینتر از ناف و بالاتر از استخوان عانه، ضربات آرام وارد نمایید.
• درحالی که دستها روی مثانه در قسمت پائین شکم قرار گرفته باشد، زور بزنید تا ادرار خارج گردد.
• یک مشت خود را روی قسمت پائین شکم قرار داده و با خم نمودن قسمت بالائی بدن به جلو، به آرامی فشار وارد نمایید.
• با تقلص دادن یا سخت ساختن عضلات شکم، تیله نمایید تا ادرار خارج گردد.

این روشها را تنها زمانی میتوانید استفاده کنید که ادرار به آسانی با ایجاد فشارهای ملایم خارج شده بتواند. هرگاه عضلات شما بحالت رخاوت نیامده و به ادرار اجازۀ خارج شدن ندهد، فشار دادن روی مثانه میتواند سبب شود که ادرار دوباره بطرف گردهها رفته و آنها را تخریب نماید.

در صورتی که هیچ یک از روشهای فوق مؤثر نبود، ضرورت به استفاده از یک تیوب رابری ویا پلاستیکی برای خارج ساختن ادرار خواهید داشت که کتیتر گفته میشود. از کتیتر استفاده ننمایید مگر این که این یگانه راه خارج ساختن ادرار باشد. حتی اگر کتیتر با احتیاط استفاده شود، بازهم میتواند سبب انتانات مثانه و کلیهها شود.

استفاده از یک کتیتر ستندرد

کتیتر یک تیوب رابری انعطاف پذیر بوده که برای خارج ساختن ادرار از مثانه استفاده میشود. بسیاری زنانی که به استفاده از کتیتر ضرورت دارند، یک کتیتر معقم را هر 4 تا 6 ساعت داخل مثانه مینمایند تا آنرا تخلیه کنند. هرقدر که خانم در جریان روز بیشتر مایعات بنوشد، به همان تناست دفعات ضرورت به استفاده از کتیتر بیشتر میشود.

بعضی زنان مایعات زیاد نمینوشند چون نمیخواهند که زود زود از کتیتر برای تخلیه مثانه استفاده کنند. اما این کار سبب مشکلات دیگری میشود. هرگاه مقدار کافی مایعات ننوشید، ممکن است مصاب انتانات مثانه یا گرده شوید ویا قبضیت پیدا کرده و دفع مواد غایطه مشکل شود.

مهم است که نگذارید مثانۀ شما بیش از حد پر شود. این حالت عکسات (ریفلکسها) را از حالت نارمل خارج میسازد dysreflexia و همچنان سبب خواهد شد که ادرار بطرف کلیهها بازگشت نموده و باعث تخریب آنها گردد.

بسیاری زنان آموخته اند که در زمان نشستن روی کمود ویا پات، چگونه از کتیتر استفاده کنند. زنان همچنان میتوانند زمانی که در چوکی چرخدار نشسته اند از کتیتر استفاده نموده و ادرار خود را در یک بوتل ویا در بیتالخلاء تخلیه کنند. چیزهای را امتحان کنید که برای شما کار آمد است. به تمرین ضرورت خواهید داشت تا طرز تطبیق کتیتر را در حالت نشسته بیاموزید، اما بسیاری زنان استفاده از کتیتر را یک طریق بهتر یافته اند که به ایشان اجازه میدهد به امور روزانۀ خود رسیدگی کنند. برای بیشتر زنان بهترین سایز کتیتر شمارۀ 16میباشد. در یک خانم بسیار کوچک اندام ممکن است سایز 14 مناسبتر باشد.

کسی که کتیتر استفاده مینماید، نسبت به افرادی که از کتیتر استفاده نمیکنند بیشتر امکان دارد که مصاب انتانات مجاری ادرار شود. این اکثرا از سبب معقم نبودن کتیتر و انتقال انتان توسط کتیتر بداخل مثانه میباشد. دقت در پاک کردن و تعقیم کتیتر بهترین روش برای جلوگیری از انتانات مجاری ادرار است. همیشه قبل از تماس با کتیتر دستهای خود را با آب پاک ویا آب جوشانده شدۀ سرد و صابون بشوئید و کتیتر را قبل و بعد از استفاده با دقت بشوئید. زمانیکه از کتیتر استفاده نمیکنید آنرا در یک جای پاک نگه دارید.

کتیتر چگونه تطبیق گردد

1. کتیتر (همچنان هر سرنج یا وسیلۀ که ممکن است در زمان تطبیق کتیتر استفاد شود) را برای مدت 20 دقیقه در آب جوش بدهید. ویا اقلا آنرا در آب جوش داده شدۀ سرد خوب بشوئید و در جای پاک نگهداری کنید.	2. با دقت جلد اطراف ناحیۀ تناسلی را با آب پاک و صابون بشوئید. مواظب باشید که مجرای خارج شدن ادرار و قاتهای جلدی اطراف آن (فرج) را خوب بشوئید. در صورتی که صابون نداشته باشید، تنها از آب پاک استفاده کنید. از صابون لباسشوئی ویا صابونهای مخرش و قوی استفاده نکنید، زیرا به جلد آسیب میرساند.
3. دستهای خود را بشوئید. بعد از شستن تنها به اشیائی تماس نمایید که بسیار پاک هستند.	4. هرگاه بتوانید، در جائی بنشینید که ناحیه تناسلی شما به چیزی تماس نیابد، مثل لبۀ یک چوکی ویا لبۀ یک کمود پاک. اگر مجبور باشید روی زمین ویا سطح سخت دیگری بنشینید، یک تکۀ پاک را در زیر و در اطراف ناحیۀ تناسلی هموار کنید.
5. هرگاه چیزی را لمس نمودید، دستهای خود را دوباره با آب و صابون بشوئید.	6. نوک کتیتر را با یک ماده لشم کنندۀ که از مرکبات پترولیم ویا روغنی نباشد، مثلا KY jelly - بپوشانید. این کار در محافظت پوشش نرم مجرای احلیل کمک میکند. اگر مادۀ لشم کننده نداشته باشید، خود را مطمئن سازید که کتیتر از آبی که در آن کتیتر را جوشانده اید مرطوب باشد ویا در زمان تطبیق نوک کتیتر به آن آب جوشانده شده تماس داده شود.
7. اگر کتیتر را خودتان تطبیق مینمایید، از یک آئینه استفاده کنید تا کمک کند ببینید که مجرای ادرار در کجا قرار دارد، و با استفاده از انگشت اشاره و انگشت چهارم مجرای مهبل را باز نگه دارید. مجرای ادرار در تحت بذر (کلیتوریس) نزدیک دریچۀ مهبل قرار دارد. بعد از آنکه چند مرتبه این کار را انجام دادید، خواهید دانست که مجرای ادرار در کجا است و ضرورت به استفاده از آئینه نخواهید داشت.
8. متیقن شوید که کتیتر در یک موقعیت متمایل به بطرف پائین قرار گیرد، تا ادرار خارج شده بتواند. بعدا با انگشت وسطی قسمت پائینتر از بذر (کلیتوریس) را تماس دهید. یک محل فرورفتگی لشم را احساس خواهید کرد، و مستقیما در تحت آن مجرای ادرار قرار دارد. انگشت وسطی خود را بالای آن نقطه نگه داشته و با دست دیگر کتیتر پاک را 4 تا 5 انچ بالاتر از نهایت آن بگیرید، نوک آنرا به قسمت پائینتر از نوک انگشت وسطی خود تماس داده و با ملایمت کتیتر را به داخل رهنمائی کنید تا زمانی که ادرار شروع به خارج شدن نماید. بسیار محتاط باشید که نوک کتیتر با انگشتان ویا دست شما تماس ننماید.

اگر کتیتر به عوض داخل شدن به مجرای ادرار به مجرای مهبل داخل شود، شما به سادگی فهمیده میتوانید، زیرا در مهبل کتیتر به بسیار آسانی داخل میشود و ادرار خارج نخواهد شد. همچنان زمانی که آنرا خارج سازید، روی کتیتر یکمقدار افرازات (مخاط مهبلی) خواهد بود. کتیتر را در آب پاک بشوئید و دوباره کوشش کنید که آنرا به مجرای ادرار داخل نمایید. هرگاه مصاب انتان مثانه ویا کلیه شوید، با یک کارکن صحی صحبت نمایید. ممکن است یک انتان مهبلی داشته باشید.

نكته مهم: برای جلوگیری از انتانات در زمان تطبیق کتیتر، با اهمیت است که بسیار پاک باشید و فقط کتیتری را استفاده نمایید که معقم باشد. هرگاه برایتان این امکان وجود نداشته باشد تا هر مرتبه کتیتر معقم داشته باشید، خود را مطمئن سازید که بسیار پاک باشد.