Hesperian Health Guides
آب را برای نوشيدن محفوظ بسازید
ویکی-سلامتی > راهنماي جامعه براي صحت محيط زيست > 6:محافظت از آب جامعه > آب را برای نوشيدن محفوظ بسازید
روشي كگ ميتوانيد براي پاک نمودن آب انتخاب كنيد مربوط بگ مقدار آب مورد ضرورت تان، عامل آلودگي، نحوه ذخيره و منابع قابل دسترس خواهد بود. مهم نيست كگ چگونگ آب پاک شود، بهتر است كگ اجازه داده شود آب تگ نشين نموده و بداخل يك ظرف ديگر ريختگ شود، يا قبل از ضد عفوني نمودن فلتر گردد. اين كار مواد رسوب شده (ذرات گرد و خاک) را دور ميسازد. دور نمودن مواد رسوبي، ضد عفوني نمودن را آسانتر و مؤثرتر ميسازد.
روشي كگ اينجا ذكر شد آب را از مواد سمي كيمياوي محفوظ نميسازد. آب هاييكگ حاوي مواد سمي كيمياوي اند هرگز براي نوشيدن، حمام كردن يا لباس شستن محفوظ نميباشد. اين آبها ميتواند سبب سرطان، اندفاعات جلدي، سقط هاي جنين يا ديگر مشكلات صحي گردد.
براي محفوظ ساختن آب از ميكروب ها، دو قدمگ فلتر و ضد عفوني نمودن را تعقيب كنيد
1. اول: برای چند ساعتي آب را بگذارید که ته نشين کند و بعداً آنرا بداخل یک ظرف پاک بریزید و یا آنرا فلتر کنيد:
فلتر تكه ای
یا...…
|
فلتر ذغال چوب
ریگ
ذغال
ریگ درشت
آب فلتر شده
|
بگ صفحات براي روش هاي ديگر رسوب دادن و فلتر كردن آب مراجعگ كنيد.
2. بعداً: با استفاده از روش هاي ذيل آب را ضد عفوني كنيد:
جوش دادن | …یا… | کلورین علاوه کردن | …یا… | ضد عفوني کردن توسط آفتاب | …یا… | علاوه نمودن عصاره یا ليموlime |
ته نشين كردن آب
اين عمل اجازه ميدهد كگ خاک، مواد جامد، ميكروب ها و كرم هاي كگ سبب امراض ميگردند در قاعده ظرف رسوب كند. ذخيره نمودن آب براي 5الي 6روز تعداد ميكروب ها را در آب كاهش ميدهد. اما بعضي از ميكروب ها مانند جارديا، با دوام ذخيره نخواهد مرد. بگ اين دليل، از روش هاي ديگر بعد از ماندن جهت تگ نشين كردن، استفاده شود. مانند فلتر نمودن، انداختن محلول كلورين يا ضد عفوني كردن با شعای آفتاب.
روش سه ظرفه
در اين روش ميكروب ها و مواد جامد در قاعده ظرف تگ نشين ميشود. اين روش محفوظ تر از تگ نشين ساختن آب در يك ظرف است اما اين روش آب را كاملاً از ميكروب ها عاري نميسازد. روش سگ ظرفگ هميشگ بايد توسط ضد عفوني كردن دنبال شود.
صبح، روز اول: ظرف اول را از آب پر كنيد. سر ظرف را بپوشانيد و براي دو روز بگذاريد كگ تگ نشين كند.
صبح، روز دوم: ظرف دوم را از آب پر كنيد. سر ظرف را بپوشانيد و براي دو روز آنرا بگذاريد. مواد داخل ظرف اول شروی بگ تگ نشين شدن ميكند.
صبح، روز سوم: آب صاف ظرف اول را بداخل ظرف خالي سوم بريزيد. متوجگ باشيد كگ رسوبات بگ بيرون ريختگ نشود. آب ظرف سوم حالا براي ضد عفوني نمودن آماده است. آب كثيف رسوبات باقي مانده داخل ظرف اول را ميتوان دور ريخت. ظرف اول را شستگ و دوباره از آب پر نماييد. سر ظرف را بپوشانيد و براي دو روز بگذاريد تگ نشين كند. (اين آب براي روز پنجم آماده است كگ از ظرف كشيده شود و ضد عفوني گردد).
صبح، روز چهارم: آب صاف ظرف دوم را در داخل ظرف سوم براي ضد عفوني كردن بريزيد. ظرف دوم را شستگ و دوباره از آب پر كنيد.
هر چند روز ظرف آب صاف را با آب جوش بشوييد (ظرف سوم.) اگر ازيك پايپ پلاستيكي پاک براي وصل نمودن يك ظرف بگ ظرف ديگر استفاده مينماييد، رسوبات كمتر برهم خورده نسبت بگ ريختن از سر ظرف..
استفاده از نباتات
در بسياري از مناطق، مردم از نباتات براي محفوظ تر ساختن آب براي نوشيدن، استفاده مينمايند. در افريقاي شرقي از تخم مورينگا (Moringa) استفاده ميكنند. مورينگا در فليپين بنام مالونگي (Malunggay) ياد ميشود، از درخت horseradishيا درخت drumstickاستفاده ميشود، و درخت benzoliveدر هايتي و جمهوري دومينيكن استفاده بگ عمل ميآيد. براي استفاده از تخم مورينگا:
|
|
فلتر نمودن آب
روش هاي زيادي براي فلتر نمودن آب جهت محفوظ ساختن از ميكروب ها وجود دارد. بعضي از فلتر ها مانند فلتر سراميكي نياز بگ وسايل مخصوص دارد. ديگر فلتر ها ضرورت بگ وسايل مخصوص نداشتگ و بگ آساني ميتوان مقدار كم و يا زياد آب را قبل از ضد عفوني نمودن فلتر كرد
فلتر تكه اي
در بنگلاديش و هند فلتر از تكگ هاي بافتگ شده ظريف براي دور ساختن ميكروب كولرا از آب آشاميدني استفاده ميشود. زيرا ميكروب كولرا اغلبا بگ حيوانات كوچك آبزي ميچسپند. فلتر نمودن اين حيوانان بيشترين تعداد ميكروب هاي كولرا را فلتر ميكند. با اين ميتود كرم هاي گينگ هم فلتر ميشود.
شما ميتوانيد كگ از تكگ هاي دستمال، تكگ كتاني و ديگر منسوجات مانند تكگ كگ براي ساختن لباس و ساري استفاده ميشود، فلتر بسازيد. تكگ هاي كهنگ از تكگ هاي نو بهتر كار ميدهد، زيرا الياف پوشيده شده فضا هاي بافتگ را كوچكتر ساختگ و براي فلتر نمودن مناسب تر است.
- آب را بگذاريد كگ در ظرف تگ نشين كند تا كگ مواد جامد در قاعده ظرف قرار بگيرد.
- تكگ را چهار قات نموده و بروي دهانگ ظرف ديگر كشيده يا بستگ نماييد.
- آب را بگ آهستگي از ظرف اولي از روي تكگ بداخل ظرف دومي بريزيد.
فلتر سراميكي
يك فلتر كوچك آب ميتواند از سفال حرارت ديده با روكش كلوييدي نقره (يك ماده كگ ميكروب ها را ميكشد) ساختگ شود. با آموزش اساسي هر كلالي (كوزه گر) ميتواند بگ آساني اين فلتر ها را بسازد
نحوه ساختن فلتر ذغالي
ساختن اين فلتر بسيار آسان است و اكثر ميكروب ها را از مقدار كم آب جدا ميكند.
مواد: دو سطل پلاستيكي يا فلزي، يك چكش و يك يا دو ميخ بلند، يك سطل ريگ درشت (ريگ دريايي نباشد)، يك سطل هم ذغال چوب.
- قاعده يكي از سطل ها را سوراخ سوراخ نماييد. سطل را بشوييد. حالا اين سطل فلتر است.
- ريگ ها را پاک نموده و تا زماني آبكش نماييد تا آب شستگ شده شفاف شود.
- ذغال ها را بگ توتگ هاي كوچك تبديل نماييد. ذغال فعال بهتر كار ميكند، اما ذغال چوب عادي نيز كار خواهد داد. هرگز خاک ذغال را استفاده نكنيد! زهري است!
- ك لايگ از ريگ شستگ شده بگ ضخامت 5cm در داخل سطل فلتر انداختگ و بروي آن آب بريزيد. آب بايد از سوراخها بيرون شود. اگر هيچ آب بيرون نيامد، سوراخ ها را بزرگتر كنيد. اگر ريگ ها از سوراخ ها بيرون شد، سوراخ ها بسيار بزرگ است. اگر چنين اتفاق افتاد، ريگ ها را كشيده و يك تكگ نازک بروي سوراخ ها هموار نموده و ريگ ها را دوباره جابجا كنيد.
- يك لايگ از ذغال ميده شده بگ ضخامت 10cm بروي ريگ ها هموار نماييد. حالا مقدار بيشتر ريگ تا بگ فاصلگ ده سانتي متري سر سطل بياندازيد.
- دو چوب را بروي سطل دومي گذاشتگ و سطل فلتر را روي اين چوب ها قرار دهيد. بداخل سطل فلتر براي چندين مرتبگ آب پاک بريزيد تا كگ آب صاف از سطل فلتر خارج شود. حالا فلتر آماده استفاده است.
- براي استفاده از فلتر، آب جمع آوري شده را قبل از ريختن بداخل فلتر بگذاريد تگ نشين كند. آب آشاميدني در قاعده سطل پاک جمع ميشود. براي اينكگ محفوظ تر باشد، بعد از فلتر نمودن آب را ضد عفوني نماييد.
چون ميكروب هاي فلتر شده روي ذغال رشد ميكند، مهم است كگ ذغال ها را از فلتر بيرون نموده و پاک نماييم. اگر بصورت روزمره از فلتر استفاده ميشود، هر چند هفتگ يك بار ذغال ها پاک شود يا هر موقع كگ فلتر غير محفوظ گرديد ذغال ها پاک شود.
نحوه ساختن يك فلتر آهستگ ريگي خانگي
اين يكي از محفوظ ترين، موثر ترين، و ارزانترين روشهاي فلتر نمودن آب براي يك خانواده است. اين فلتر ميتواند آب كافي را براي يك خانواده كوچك مهيا كند (حداقل 50ليتر در روز.
- يك ظرف بدون سوراخ 200 ليتره را پاک نموده و با پودر بليچ آنرا ضد عفوني كنيد. مطمئن سازيد كگ ظرف حاوي مواد زهري نبوده است.
- يك سوراخ را در قسمت ¼ تا ⅓ آن براي يك وال يا شير ايجاد كنيد. سوراخ بايد بگ اندازۀ شيردهن باشد كگ نصب شود. (بطور مثال، اگر اندازه شير 12mm است، سوراخ نيز بايد 12mm باشد).
- شير را در سوراخ نصب نموده و اطراف آنرا گلگل كنيد. اگر از ظرف خشتي استفاده ميشود، اطراف وال را سمنت نماييد.
- شير را در سوراخ نصب نموده و اطراف آنرا گلگل كنيد. اگر از ظرف خشتي استفاده ميشود، اطراف وال را سمنت نماييد.
- نهايت بالايي پايپ را (كگ سوراخ نشده است) بگ شير وصل كنيد. محل اتصال پايپ را بگ شير توسط يك بست (clamp) يا سيم محكم كنيد.
- يك لايگ از ريگ درشت را بگ ضخامت 7سانتي متر در قاعده ظرف هموار كنيد تا كگ پايپ جمع كننده آبرا بپوشاند. ريگ هاي درشت را با يك تكگ نرم بپوشانيد و ظرف را پر از ريگ نرم دريايي پاک نماييد. يك فضاي بگ ارتفای ده سانتي متر تا بگ سر ظرف بايد نگهداشتگ شود. بعداً اين ريگ ها را با يك تكگ نرم بپوشانيد.
- يك سرپوش براي ظرف بسازيد كگ يك سوراخ براي ريختن آب داشتگ باشد. يك سنگ هموار يا يك ظرف را در زير سوراخ قرار دهيد تا هنگام ريختن آب ريگ ها را بيجا نكند.
- فلتر را آبكش كنيد. زمانيكگ فلتر پاک ميشود، آماده استفاده است.
استفاده و ن هداري فلتر آهسته ري ي
بعد از چند روز استفاده، يك لايگ سبز (باكتري و الجي) بگ روي ريگ ها تشكيل خواهد شد. اين لايگ كمك ميكند كگ آبرا پاک كنيد، لذا آنرا دور نياندازيد. براي اينكگ اين طبقگ سبز كار كند، ريگ ها بايد هميشگ از آب پوشيده باشد. (بگ همين دليل است كگ شير بلند تر از سطح ريگ نصب ميشود). روزمره فلتر را از آب پر نماييد و مقدار كم آنرا برداريد. اگر فلتر كاملاً خشك شود، خوب كار نميكند و ضرورت خواهد داشت كگ پاک و دوباره پر شود.
قبل از ريختن آب بداخل ظرف بگذاريد مواد جامد آب تگ نشين شود. اين كار ضرورت بگ پاک نمودن فلتر را كاهش ميدهد زيرا زمانيكگ آب داخل فلتر ميگردد پاک تر خواهد بود. هنگام ريختن آب بداخل فلتر بگذاريد كگ آب مثل آبشار داخل بريزد. اين كار هوا را بگ آن علاوه نموده و مزه آب را بهتر ميسازد.
زمانيكگ آب از شير بگ آهستگي جريان ميكند، فلتر را پاک كنيد. تمام آب را خارج ساختگ و لايگ سبز را با حدود يك سانتي متر از ريگ نرم را از سطح بدور بياندازيد. بعد از چندين مرتبگ پاک كردن، وقتيكگ بيش از نيمي از ريگ هاي نرم بدور انداختگ شد، تمام ريگ هاي درشت و نرم را با ريگ درشت و نرم پاک ديگر تبديل نموده و از نو شروی كنيد. اين كار ممكن سالي يك يا دو مرتبگ ضرورت باشد.
فلتر ارسنيك
براي اينكگ ارسنيك را از آب فلتر كنيد، بگ يك فلتر آهستگ ريگي يك ظرف پر از ميخ را علاوه كنيد. از 3الي 5كيلو ميخ آهني با كوچك ترين اندازه استفاده كنيد. از ميخ هاي با روكش سفيد (galvanized) استفاده نشود، زيرا كگ ميخ ها بايد بتوانند زنگ بزنند تا فلتر خوب كار كند. ارسنيك با زنگ ميخ هاي فلزي پيوستگ و از آب آشاميدني بيرون كشيده ميشود.
ضد عفوني نمودن آب
ضد عفوني نمودن آب ميكروب ها و كرم ها را از بين برده، آبرا براي نوشيدن محفوظ ميسازد. بهترين روش ها؛ جوش دادن، ضد عفوني نمودن توسط شعای آفتاب و يا استفاده از كلورين است.
جوش دادن آب
آب را براي مدت يك دقيقه بجوشانيد و آنرا از ميكروب ها عاري سازيد. |
آب را حرارت دهيد تا بسرعت بجوشد. زمانيكگ شروی بگ جوشيدن نمود، قبل از اين كگ ظرف را براي سرد ساختن از حرارت دور سازيد، بگذاريد كگ آب براي يك دقيقگ كامل بجوشد. در مناطق كوهستاني با ارتفای زياد، آب ضرورت بگ جوش دادن بگ مدت سگ دقيقگ جهت از بين بردن ميكروب ها دارد زيرا در ارتفاعات بلند بگ درجگ حرارت پايين تر بجوش ميآيد. جوش دادن مزه آب را تغيير ميدهد.
بعد از اينكگ آب جوش داده شده سرد شد، آنرا در داخل يك بوتل انداختگ و محكم تكان دهيد. تكان دادن يك مقدار هوا را با آب علاوه خواهد نمود و مزۀ آنرا بهتر ميكند.
جائيكگ مواد سوخت كمياب است، جوش دادن ميتواند مشكل باشد. پلان شود كگ بعد از تهيگ غذا آب جوش داده شود اما قبل از اينكگ آتش خاموش شود. اين يك راهي براي كاهش مصرف چوب يا مواد سوخت است
نحوه ضد عفوني كردن با شعای آفتاب
ضد عفوني نمودن با شعاع آفتاب یک روش مؤثر برای مصؤن نمودن آب و بوتل توسط اشعه آفتاب است. فلتر نمودن و ته نشين کردن آب بصورت مقدم آب را صاف تر نموده و ضد عفوني نمودن را سرعت ميبخشد. ضد عفوني نمودن توسط شعاع آفتاب در کشور های که نزدیک خط استوا هستند بهتر صورت ميگيرد زیرا در آنجا قوی ترین شعاع آفتاب وجود دارد. هر قدر بطرف شمال و یا جنوب دور تر از خط استوا قرار داشته باشيد، برای ضد عفوني نمودن در شعاع آفتاب وقت بيشتری ضرورت دارید.
- ک بوتل صاف پلاستيكي و یا شيشه ای یا خریطه پلاستيک را پاک نمایيد. بوتل های که از پلاستيک PETساخته شده باشند بهتر کار ميكنند.
- بوتل را تا به نيمه آب نموده و برای 20 ثانيه تكان دهيد. این عمل حباب های هوا را به آب علاوه خواهد نمود. بعداً بوتل یا خریطه را تا به سر پر از آب نمایيد. حباب های هوا در ضد عفوني نمودن سریع آب کمک خواهد نمود.
- بوتل را در جائي قرار دهيد که در آنجا هيچ سایه نباشد و انسان ها و حيوانات آنرا برهم نزنند، مانند بام. بوتل ها را حد اقل برای 6ساعت در معرض آفتاب کامل قرار دهيد یا برای 2روز در صورت ابری بودن در معرض آفتاب قرار دهيد.
- مستقيماً از بوتل آب بنوشيد. این کار از آلودگي توسط دست و غيره جلوگيری ميكند.
ضد عفوني نمودن توسط شعاع آفتاب با گذاشتن بوتل در دیگ آفتابي ميتواند سریعتر و کاملتر انجام شود.
عصاره limeيا ليمو
عصاره يك limeو يا ليمو را بگ يك ليتر آب آشاميدني علاوه نموده و براي 34دقيقگ آنرا آرام بگذاريد. اين عمل اكثريت ميكروب كولرا و علاوتا بعضي از ميكروب هاي ديگر را از بين ميبرد. اين عمل آب را بصورت كامل محفوظ نميسازد، اما در مناطقي كگ كولرا يك تهديد است، از اين كگ آب پاک نشود استفاده از اين روش بهتر خواهد بود. علاوه نمودن عصاره limeو يا ليمو بگ آب قبل از ضد عفوني نمودن با شعای آفتاب و يا روش سگ ظرف، آبرا محفوظ تر خواهد نمود.
كلورين
استفاده از كلورين جهت از بين بردن اكثريت ميكروب هاي آب آشاميدني ارزان و آسان است. اما اگر مقدار كم كلورين استفاده شود، ميكروب ها را از بين نخواهد برد. اگر مقدار بيش از اندازه استفاده شود مزۀ آب را تغيير ميدهد. بهترين استفاده از كلورين در سيستم آب عمومي صورت ميگيرد، زيرا كگ براي يك خانواده مشكل است كگ هميشگ از كلورين بصورت درست استفاده نمايد. براي ضد عفوني نمودن آب خانگي، هدايات صفحگ بعدي را تعقيب نماييد.
مقدار بسيار زياد كلورين بگ انسان ها و محيط خطرناک است، اما مقداري كگ براي ضد عفوني نمودن آب خانگ و جامعگ استفاده ميگردد بصورت عموم محفوظ است. ضد عفوني نمودن آب با كلورين محفوظ تر است از خطر صحي كگ توسط ميكروب ها بوجود ميآيد.
چقدر كلورين استفاده شود؟
مقدار كلورين مورد ضرورت براي ضد عفوني نمودن آب مربوط بگ اندازه آلودگي آب ميباشد (چقدر و كدام نوی ميكروب ها در آب وجود دارد.) هر قدر مقدار ميكروب ها در آب زياد باشد بگ همان اندازه مقدار كلورين زيادتري براي از بين بردن ميكروب ها ضرورت است. مهم اين است كگ بگ اندازه كافي كلورين در آب علاوه شود تا كگ بعد از نابود شدن ميكروب ها نيز در آب باقي بماند. كلوريني كگ در آب باقي ميماند بنام كلورين آزاد ياد ميشود. اين مقدار كلورين ميكروب هاي ديگري را كگ وارد آب ميشوند از بين خواهد برد. اگر آب كلورين آزاد داشتگ باشد، اندكي بوي و مزه كلورين ميدهد. اين بگ شما ميگويد كگ آب براي نوشيدن محفوظ است. اگر مقدار زيادي داشتگ باشد، بوي و مزه آن قوي و نا مطبوی خواهد بود.
براي استفاده مقدار درست كلورين ضرورت است تا غلظت محلول كلورين را بدانيد. كلورين بگ اشكال مختلف، گاز، پودر سفيد كننده، (HTH high-test hypochlorite) و مايع سفيد كننده خانگي وجود دارد. چون مايع سفيد كننده خانگي بسيار معمول است، اين كتاب نشان ميدهد كگ چطور آب را با مايع سفيد كننده خانگي ضد عفوني نماييد.
مايع سفيد كننده خانگي ميتواند مقدار هاي متفاوت كلورين داشتگ باشد. معمولترين آن % 3.5و % 5 است. آسان ترين راه براي اندازه نمودن مقدار مورد ضرورت كلورين عبارت از ساختن "محلول مادر" (حدود % 1كلورين) است و بعداً اين محلول را بگ آب مورد نظ.
جهت ضد عفوني نمودن علاوه كنيد. براي تهيگ محلول مادر.
.
محلول سفيد كننده مادر | محلول سفيد كننده مادر | ||
براي يك ليتر | 3قطره | ||
براي يك گيلن | 12قطره | ||
براي 5 گيلن | يك قاشق چايخوري | ||
براي يك ظرف 200 ليتره | 10قاشق چايخوري | ||
اين مقدار هاي محلول مادر را به آب صاف علاوه نموده و حد اقل 30 دقيقه قبل از نوشيدن صبر نماييد. اگر آب مكدر بود، دو چند محلول سفيد كننده مادر را ضرورت داريد. |