كنترول اجتماعي پشه (Community Mosquito Control)

ویکی-سلامتی > راهنماي جامعه براي صحت محيط زيست > ۸:مشكلات صحي از سبب پشه ها > كنترول اجتماعي پشه

در این فصل:

 

در این فصل:

• 8: مشكلات صحي از سبب پشه ها
• چ ونه پشه ها سبب مريضي ميشود
• ملاريا
• تب دنگ (تب استخوان شكن)
• تب زرد (Yellow Fever)
• كنترول اجتماعي پشه (Community Mosquito Control)

پشگ ها در آب هاي ايستاده تخم گذاري ميكنند. هفت روز را در بر ميگيرد كگ پشگ ها از تخم خارج شوند. با پاک كردن آب هاي ايستاده هفتگ يكبار و يا جاري ساختن آب، توليد مثل پشگ ها برهم خورده و زنده مانده نميتوانند تا امراض را انتشار دهند. براي پيشگيري از توليد مثل پشگ:

• جاها ايكگ آب جمع ميشود پاک گردد (آب هاي ايستاده) مانند تاير هاي كهنگ موتر ها، گلدان ها، خندق ها، ظروف ذخيره آب سر باز و آب هاي ايستادۀ داخل خانگ.
• روش ها ايرا بكار ببريد كگ آب بروي زمين جمع نشده بلكگ جذب زمين شود.
• مطمئن شويد كگ منابع آبي محافظت ميگردد تاكگ آب خوب جريان پيدا كند..

ساحاتي را كه پشه ها در آن توليد مثل ميكنند از اطراف خانه و جامعه برطرف سازيد:

خندق های تخليۀ آب را پاک نمایيد تا که آب بتواند جریان پيدا کند.

دروازه ها و کلكين ها را جالي بگيرید.

سر ظروف آب را بسته نگهدارید.

اطمينان حاصل نماييد كه تخليه آب بطور مناسب از اطراف چاه ها و محلاتي كه آب تجمع ميكند، صورت.

قطي ها، تاير هاي كهنه يا ظروف شكسته را كه آب در آنها جمع ميشود را جمع نموده و هرگونه چاه را.

كنترول بيولوژيكي مانند استفاده از يك باكتري بنام ،BTiدر بعضي مناطق استفاده ميگردد تا كه پشه هاي جوان را بدون صدمه به محيط زيست از بين ببرد

روش هاي ديگري كگ در برنامگ هاي كنترول اجتماعي پشگ شامل است

• پرورش ماهي ها ايكه پشه ها را ميخورند. ماهي گمبوزيا كگ در افغانستان تكثير شده بود، ماهي پشگ خوار امريكاي مركزي، گوپي هاي امريكاي جنوبي، تيلاپيا افريقايي، گراپ و ديگر ماهي ها ميتوانند براي كنترول پشگ ها استفاده شوند. اين ماهي ها در مناطق مختلف نام هاي متفاوتي دارند اما اغلباً بنام "ماهي هاي پشگ خوار" ياد ميگردد.
• يقيني سازيد كگ با استفاده از آبراه هاي طبيعي، ساختن كانال هاي تخليۀ آب و پرنمودن خندق ها و حوض هاي غير قابل استفاده آب جريان نموده و مزاری از آب تخليگ ميگردد. شالي زار ها را هفتگ يكبار براي 2الي 3روز از آب تخليگ نماييد تا پشگ هاي جوان از بين رفتگ و بگ محصول برنج هم صدمگ وارد نشود.
• درخت ها را غرس نماييد تا براي پرندگان، خفاش ها و ديگر كمك كننده هاي طبيعي در كنترول پشگ ها، آشيانگ فراهم شود. درخت هاي Neemافريقايي و سنبل هندي پشگ ها را دور نگهداشتگ و برگ شان بحيث ادويگ استفاده شده ميتواند

استفاده از حشره كش ها

جاها ايرا كگ پشگ ها در آن در يك بخشي از سال توليد مثل ميكنند، ميتوان توسط حشره كش ها بسرعت نابود كرد. در گذشتگ حشره كش DDTبصورت گسترده جهت از بين بردن پشگ ملاريا و در بيرون از خانگ براي نابود كردن محل توليد مثل پشگ ها استفاده ميگرديد. اما DDTيك زهري است كگ بگ انسان ها و حيوانات ضرر بسيار زيادي وارد نموده و سبب سرطان و معيوبيت هاي ولادي ميگردد بگ فاصلگ هاي بسيار دور تري از طريق هوا و آب انتقال نموده در محيط براي سالها ميماند و بگ مرور زمان خطرناک تر ميگردد. بهمين دليل امروزه در اكثريت كشور ها كمترين حشره كش هاي سمي توصيگ ميگردد.

يك نوی حشره كش بنام pyrethrinsسبب ضرر كوتاه مدت بگ انسان ها و حيوانات و زمين ميگردد. يك مزيت ديگر pyrethrinsبر دي دي تي يا ملتين (حشره كش معمول ديگر اما مضر) اين است كگ مقدار كمتري جهت پاشيدن بگ عين فضاي مورد ضرورت استفاده ميشود. pyrethrinsدر طبيعت جمع نميشوند اما وقتي انسان ها بگ آن مواجگ شوند، سمي اند. لذا بايد با احتياط استفاده شوند. pyrethrinsجلد و چشم ها را تخريش نموده و سبب اندفاعات يا بخارات جلدي و مشكلات تنفسي ميگردد. از تماس مستقيم بگ اين حشره كش ها اجتناب ورزيد مخصوصاً اطفال و زناني كگ حاملگ اند يا در دوران شيردهي قرار دارند. پيريترين ها (pyrethrins)اگر داخل منابع آب گردند بسياز سمي اند. هرگز مركبات پيريترين را در نزديك آبراه ها و حوض ها استفاده نكنيد.

حشره كش ها يك معيار كنترولي كوتاه مدت پشه ها است. در صورتيكه بايد آنرا پاش دهيد، از وسايل محافظتي استفاده كنيد

در اين اواخر DDTدوباره بگ روش هاي متفاوت نسبت بگ قبل مورد استفاده قرار ميگيرد. اين حشره كش حالا فقط در استفاده داخلي محدود بگ روشي بنام ( IRS يا Indoor Residual Spraying) توصيگ ميگردد. در اين روش مقدار كم از DDTدر داخل خانگ ها بروي ديوار ها پاشيده شده تا پشگ ها ايكگ روي آن مي نشينند از بين بروند. در اين روش مقدار كم زهر در يك ساحگ كوچك استفاده شده كگ از داخل شدن بگ منابع آب پيشگيري گرديده و فرصت مقاوم شدن بگ پشگ ها نميدهد.

تمام حشره كش ها سمي اند. هنگام استفاده از دي دي تي ، پيريترين و يا حشره كش هاي ديگر:

• دستورالعمل را دنبال نموده و با احتياط آنرا دواپاشي كنيد.
• هميشگ وسايل محافظتي را در هنگام پاش دادن حشره كش ها استفاده كنيد.
• از مواد كيمياوي تا حد امكان بگ مقدار كم استفاده كنيد. بگ جاهاي پاش دهيد كگ پشگ ها داخل خانگ ميشوند و جائي كگ زندگي و استراحت مينمايند.
• هرگز نزديگ اطفال و زنها ايكگ حاملگ و يا شيرده اند پاش ندهيد. اطمينان حاصل نماييد كگ
• اطفال پشگ خانگ هاي مغطوس بگ حشره كش ها را نمي مكند و يا نميجوند و اينكگ تا حد امكان آنها دست بگ پشگ خانگ نميزنند.
• در هنگام شستن پشگ خانگ هاي مغطوس بگ حشره كش، از تشت استفاده نموده و آب آنرا در يك چاه آب جذبان بياندازيد تا كگ آبراه ها و منابع آب آشاميدني محفوظ بماند.

استفاده بيش از حد حشره كش ها سبب ايجاد مقاومت در پشگ ها بمقابل حشره كش ميگردد و حشره كش ديگر آنها را از بين نخواهد برد. پاش دادن حشره كش ها يك طريقۀ عاجل براي كنترول فوري پشگ است. اما حشره كش ها درصورتيكگ بحيث يك بخشي از يك برنامۀ وقايوي كگ شامل تداوي براي هر فرد، كنترول توليد مثل پشگ ها بصورت وسيع در جامعگ و تعليمات اجتماعي ميباشد استفاده بعمل .آيد، امراضي را كگ پشگ ها انتقال ميدهند كاهش ميدهد

توقف تب دنگ توسط توقف پشگ ها

در ۲۵سال گذشتگ، مردم ماناگوا دركشور نيكاراگوا بطور روز افزون مصاب بگ تب دنگ شده اند. زيرا پشگ كگ سبب انتشار اين مرض ميگردد در آب داخل و يا اطراف خانگ ها زندگي ميكند. زمانيكگ مردم بگ شهر هاي استوايي بدون ذخيره آب و سيستم تخليگ آب محفوظ انتقال مينمايند مرض دنگ بصورت گسترده انتشار مييابد.

مردم در ماناگوا با دانشمندان، NGOها و وزارت صحت كار نمودند تا مرض دنگ را در ۱۰منطقگ همجوار كاهش و پيشگيري كنند. اولين كاري كگ انجام دادند اين بود كگ مدارک انتشار مرض دنگ را جمع آوري نمايند. اطفال نمونگ هاي از آب همراه پشگ ها را در مراحل مختلف رشد شان جمع آوري نمودند، دانشمندان بزاق دهن اطفال را آزمايش نمودند تا ببينند كگ چگ تعداد از آنها توسط پشگ هاي منتن بگ مرض دنگ گزيده شده اند، و اعضاي جامعگ از خانگ هاي مردم ديدن نمودند تا كگ بپرسند آنها در مورد تب دنگ چگ ميدانند و چگ فكر ميكنند.

آنها از جلسات، پوستر ها و نمايشات علمي استفاده نمودند تا آنچگ را كگ در مورد مرض دنگ ياد گرفتگ بودند بگ اشتراک بگذارند. اطفال نمايش هاي را اجرا نمودند.

آنها عروسك هائي از پشگ ها را متلاشي نمودند و شيريني هاي كگ در داخل عروسك ها پنهان بود بين مردم پراكنده نمودند. جوانان بگ شمول اعضاي گروه ها آهنگ ها ايرا در مورد پيشگيري از تب دنگ سرودند و اجرا نمودند. هر منطقگ همجوار يك برنامگ كنترول پشگ را براي خود ايجاد نمود. زيرا آنها ميدانستند پشگ ها در بين تاير هاي دور انداختگ شده توليد مثل ميكنند.

يك گروه تصميم گرفت تا تاير هاي كهنگ را جمع آوري نموده و آنها را از خاک پر نمايد و آنها را بحيث پلگ در راه هاي شيب دار استفاده نمايد. اين كار سبب پاک كردن ساحات توليد مثل پشگ ها گرديد و بالا شدن و پايين شدن از دامنگ ها را آسانتر ساخت. يكتعداد تاير هاي ديگر بحيث گلدان ها مورد استفاده قرار گرفتند

یگ گروه در یک منطقه همجوار دیگر سرپوش های ارزان قيمت را برای ظروف ذخيرۀ آب ساخته و بفروش رساندند. آنها برعلاوه اینكه محل توليد مثل پشه ها را پاک نمودند، یک مقدار پول را برای جامعه شان عاید نمودند.

برنامۀ پيشگيری اجتماعي مرض دنگ تا امروز ادامه دارد. برنامه بر علاوه اینكه سبب شد تعداد کمتر از مردم مصاب به این مرض گردند، مفاد دیگری را نيز بدست آورد:

• جوانان به شمول اعضای گروه های مسلح در ایجاد تغيير مثبت در مناطق همجوار شان مشغول گردیدند که این خود سبب اتحاد بيشتر جوامع گردید.

• موسيقي دانان آهنگ های مشهوری را نوشتند تا به مردم به این طریق تعليم بدهند و پيشگيری از مرض دنگ را سرگرمي بسازند.

• گروه های مختلف مذهبي و سياسي اختلافات شانرا کنار گذاشتند تا با یكدیگر در پروژه مشترک کار نمایند.
• از فعالين صحي منطقه خواسته شد تا در خدمت وزارت صحت قرار بگيرند و تشكيلات را برای پسته های صحي و مراکز صحي تعيين کنند. حالا، مردم از این ۱۰منطقۀ همجوار به جوامع دیگر کمک ميكنند تا در راستای توقف مرض دنگ و بهبود زندگي جامعه تنظيم گردند.

This page was updated:۲۸ Dec ۲۰۲۱