چرا کاسی بینائی خود را از دست داد؟

ویکی-سلامتی > کمک به اطفالی که نابینا هستند > فصل 16: چرا اطفال قوۀ دید خود را از دست میدهند و ما چه کرده میتوانیم > چرا کاسی بینائی خود را از دست داد

در این فصل:

 

در این فصل:

• فصل 16: چرا اطفال قوۀ دید خود را از دست میدهند و ما چه کرده میتوانیم
• چرا کاسی بینائی خود را از دست داد؟
• اسباب نابینائی و مشکلات چشم
• عقاید سنتی و دواهای چشم
• طریقههای دیگر برای وقایه از نابینائی
• چگونه مردم میتوانند برای وقایه از نابینائی باهم کار کنند؟

قسمت باقیماندۀ این فصل شما را در آموزش اسباب طبی و تداوی مشکلات بینائی کمک مینماید. مگر برای وقایه از نابینائی، باید جامعه در مورد اسباب اجتماعی که با دوا تداوی نمیشوند، کاری را انجام دهد.


دلایل زیاد وجود دارد:

اسباب نابینائی و مشکلات چشم

نابینائی اطفال اکثراً از سبب فقر تغذی یا انتانات میباشد. بسیاری اطفال نابینا میشوند، زیرا:

• مقدار کافی غذا ندارند ویا غذایی که میخورند مقدار کافی ویتامینهای را ندارد که چشمهای شان را سالم نگهدارد.
• زندگی در خانههای مزدحم سبب میشود که امراض و انتانات از یک شخص به شخص دیگر انتشار نماید.
• در محلاتی که کثافات و فضلات انسانی در فضای باز قرار دارند، مگسها و دیگر حشرات انتانات را انتشار می دهند که همچنان سبب نابینائی میگردد.
• داروهای سنتی به درستی استفاده نشده و سبب وخامت انتانات میگردند.

این مشکلات توسط یک فرد اگر به تنهائی کار کند، حل شده نمیتواند. مگر مردم میتوانند باهم کار کنند تا بیتالخلاء های صحی را اعمار کرده، کثافات و فاضلات را دور ساخته و راههای را پیدا کنند تا غذاهای مورد ضرورت را زرع و پرورش داده و صحتمند بمانند. اگر اعضای جوامع باهم کار کنند، بیشتر نابینائی ها در اطفال وقایه خواهند شد.



کاسی بینائی چشم چپ خود را از دست داد.

چگونه طفل شما میتواند غذای غنی از ویتامین A بگیرد، درحالی که شما توانائی خرید آنها را نداشته باشید؟ بعضی جوامع از باغچههای کوچک برای کشت سبزیها استفاده میکنند، بدین ترتیب آنها میتوانند از نابینائی جلوگیری کنند.

شبکوری، خشکی چشمها یا Xerophthalmia (کمبود ویتامین آ)

جهت سالم نگه داشتن چشمها، مردم به خوردن غذاهای حاوی ویتامین آ ضرورت دارند، که در یکتعداد میوهها، سبزیها و بعضی گوشتها پیدا میشود. وقتی که یک طفل غذاهای حاوی ویتامین آ را به مقدار کافی بخورد، سطح چشمها مرطوب و سالم میماند. بسیاری اطفال فقیر مقداری کافی غذاهای غنی از ویتامین آ را گرفته نمی توانند و در نیتجه چشمهای آنها شروع به خشک شدن میکند. به این حالت خشکی چشم یا Xerophthalmia گفته میشود.

سبزیهای دارای رنگ زرد تیره و دارای رنگ سبز تیره و بعضی میوهها و سبزیهای سرخ و نارنجی رنگ، غنی از ویتامین آ میباشند. ماهی، شیر، تخم و جگر نیز یک اندازه ویتامین آ دارند.

نگرفتن مقدار کافی ویتامین آ معمولترین سبب نابینائی اطفال است، بخصوص در افریقا و آسیای جنوبی. اکثراً این حالت در اطفال بین 6 ماهه و 6ساله واقع میشود. اطفال کمتر از 6 ماههای که از شیر مادر تغذی میشوند، اکثراً مقدار کافی ویتامین آ را از شیر مادر میگیرند.

علایم:

1. اول، طفل در تاریکی مشکل دید پیدا میکند ویا نمیخواهد که در صورت تاریک شدن هوا در بیرون بازی کند.	2. بعد، چشمها شروع به خشک شدن میکنند. قسمت سفیدی چشم جلای خود را از دست می دهد و شروع به چملک شدن میکند و نقاط کوچک خاکستری روی آن پیدا میشود مانند حبابهای صابون (Bitot's spot).
3. بعدتر، قسمت سیاهی چشم نیز شروع به خشک شدن و سخت شدن میکند، و ممکن است اندکی فرورفتگی پیدا کند.	4. بالاخره، سیاهی چشم نرم شده، پندیدگی پیدا کرده و می ترکد که سبب نابینائی می شود.

تداوی:

سه دوز (3د فعه) ویتامین (آ) بدهید. دفعۀ اول بزودی بعد از آن که متوجه شبکوری طفل ویا خشکی چشم طفل شوید. دفعۀ دوم روز بعد از دوز اول و دفعۀ سوم 14 روز بعدتر دوا داده شود.
در چوکات زیر، یک کپسول حاوی مقدار 50000 واحد بینالمللی ویتامین (آ) میباشد.

سن	تعداد کپسولها در یک دوز
کمتر از 6ماهه	1 کپسول
ماهه تا 1ساله	2 کپسول
بیشتر از 1ساله	4 کپسول

یادداشت: هنگامی که طفل یک قسمت بینائی خود را از دست بدهد، تداوی طفل آن قسمت بینائی را دوباره برگشت داده نمیتواند. مگر شروع کردن تداوی بزودی ممکنه از پیشرفت نابینائی جلوگیری میکند.

وقایه:

• هر قدر طولانیتر که ممکن باشد، طفل خود را از پستان تغذی نمایید – اقلاً برای مدت 1سال، اما اگر میتوانید این مدت را طولانیتر سازید.
• کوشش نمایید مطمئن شوید که طفل شما همه روزه غذای غنی از ویتامین (آ) میخورد.
• اگر طفل مصاب مرض سرخکان شود، کوشش کنید برایش غذای بیشتر حاوی ویتامین (آ) بدهید.

سرخکان

سرخکان یک بیماری ساری است که از یک شخص به شخص دیگر انتقال مییابد. اگر یک طفل از سبب نخوردن غذای کافی ویا اسهالات ضعیف شده باشد، مصاب شدن به سرخکان ممکن است قسما یا بصورت کامل بینائیاش را از بین ببرد.

علایم مرض سرخکان:

• تب، ریزش بینی و سرفه
• سرخی چشمها
• بخارات سرخ رنگ در تمام بدن

تداوی:

• طفل شما باید استراحت باشد، مقدار زیاد مایعات بنوشد و مقدار کافی غذاهای صحی بخورد. اگر یک طفل پستان را مکیده نتواند، شیر پستان خود را با پیاله برایش بدهید.
• بزودی بعد از آن که متوجه میشوید که طفل شما مصاب سرخکان است، یک دوز ویتامین (آ) برایش بدهید (چوکات بالا دیده شود.) این کار از خشکی چشمها جلوگیری خواهد کرد.
• از مایعات معاوضه کنندۀ اسهال برایش بدهید (صفحۀ بعدی دیده شود.) این کار در معاوضۀ مایعات و مواد مغذی ضایع شده در اثر اسهالات، کمک خواهد کرد.

2 طریق ساختن مایعات معاوضه کننده
اگر میتوانید، نیم گیلاس آب میوه، آب ناریال ویا کیلۀ میده شده را در هریکی از نوشیدنیها علاوه کنید. اینها حاوی پوتاشیم میباشند. پوتاشیم منرالی است که به طفل مریض کمک مینماید تا مقدار بیشتر نوشیدنی و غذا را قبول کند.
1. با شکر و نمک.			2. با آرد و نمک. (آرد برنج بهترین است. مگر میتوانید از آرد گندم یا جواری ویا کچالوی جوشانده شده نیز استفاده کنید.
در 1 لیتر آب پاک	نیم قاشق سر هموار نمک	و 8 قاشق سرهموار شکر	در 1 لیتر آب پاک	نیم قاشق سر هموار نمک	و 8 قاشق پر آرد.
				برای مدت 5 تا 7دقیقه آن را جوش بدهید تا آردابه آماده شود. مایع را سرد ساخته و بزودی دادن آن را به طفل مریض شروع کنید.
احتیاط: هر دفعه قبل از دادن مایع به طفل مزۀ آن را امتحان کنید تا اطمینان حاصل گردد که فاسد نشده باشد. آردابه در هوای گرم ظرف چند ساعت فاسد می گردد.			احتیاط: قبل از علاوه نمودن شکر مایع را امتحان کنید تا اطمینان حاصل شود که شوری آن کمتر از اشک چشم باشد.

وقایه:

• اطفال خود را در مقابل سرخکان واکسین کنید. بصورت نارمل واکسین سرخکان در 9 ماهگی تطبیق میگردد، مگر بعضا *در کمپاینها تطبیق آن از سن 6 ماهگی شروع میشود. واکسین در افغانستان رایگان است و در همه مراکز صحی موجود میباشد.
• اطفال را از طفل مصاب به سرخکان دور نگه دارید.
• اگر کسی سرخکان داشته باشد، بستر، لباسها و ظروف غذائی آنها را جدا از وسایل دیگر اعضای خانواده شسته و نگه دارید.

اکثراً سرخکان یک بیماری وخیم نمیباشد. اما هرگاه اطفال از سبب نگرفتن مقدار کافی غذا ویا از سبب اسهالات ناشی از خوردن آب ناپاک ضعیف شده باشند، بیماریهائی مانند سرخکان بسیار خطرناک خواهند شد. در واقعیت این فقر است که اطفال را نابینا میسازد.

انتانات چشم در اطفال نوزاد (التهاب چشم نوزادان)

اگر طفلی بعد از ولادت مصاب انتان چشم شود، ممکن است نابینا شود. انتانات چشم میتواند از سبب داخل شدن جراثیم در زمان ولادت به چشم طفل، هرگاه مادر مصاب کدام نوعی از انتان باشد، بوجود آید. جراثیم میتواند گونوریا ویا کلامیدیا باشند که از یک شخص به شخص دیگر در اثر مقاربت جنسی انتقال مییابند. بسیاری مردم بدون آن که بفهمند این انتانات را دارند، زیرا ممکن است هیچ علامۀ بیماری نداشته باشند. از آنجایی که مشکل است فهمیده شود که یک خانم مصاب انتان است یاخیر، بااهمیت است که در ظرف چند ساعت بعد از ولادت در چشمهای طفل یکی از مرحمهای فوق گذاشته شود (چوکات بالائی دیده شود).

اگر یک طفل نوزاد چند روز بعد از ولادت در چشمهایش سرخی، تورم و آمدن چرک پیدا کرد، ممکن است مصاب یک انتان شده باشد و ضرورت دارد که دفعتاً تداوی گردد، بدون درنظرداشت این که بعد از ولادت مرحم به چشمهایش گذاشته شده باشد یاخیر. مادر و پدرش نیز باید تداوی شوند.

علایم انتان در طفل:

• سرخی و پندیدگی چشمها
• موجودیت چرک در چشمها
• پلکها بخصوص بعد از بیدار شدن از خواب بسته می مانند

علایم گونوریا ویا کلامیدیا در یک خانم:

• افرازات زرد یا سبز از مهبل یا مقعد
• درد یا سوزش در هنگام ادرار نمودن
• تب
• درد قسمت های پائین شکم
• درد یا خونریزی در هنگام مقاربت جنسی
• ویا هیچگونه علایمی موجود نیست

بخاطر داشته باشید که حتی اگر مادر علایم انتان را نداشته باشد، اگر طفل مصاب انتان شود – ضرورت به تداوی دارد. مادر و همسرش نیز به تداوی ضرورت دارند.

تداوی برای طفل:

با یک تکۀ پاک مرطوب شده در آب جوش داده شدۀ سرد، هرچه زودتر چرک را از چشمها پاک نمایید.

طفل به دو دوای مختلف نیاز دارد
برایش شربت اریترومایسین از طریق دهن بدهید. مقدار 40 ملی گرام از شربت، 4 دفعه در روز برای 14 روز داده شود.	طلوع آفتاب ظهر غروق آفتاب ش
همچنان: مقدار 125 ملی گرام دوای سفتریاکسون، داخل عضله، صرف یک دفعه زرق گردد.		بهترین محل برای زرق اطفال قسمت بالائی و بیرونی ران میباشد.

اگر یک نوزاد در چشمهایش سرخی، تورم ویا چرک داشته و برای بیشتر از 2 هفته دوام کند، ویا اگر این مشکل برای مدت بیشتر از 2 هفته چند مرتبه پیدا شده و از بین برود، طفل ممکن به دوای بیشتر ویا نوع دیگر دواها ضرورت داشته باشد. به یک کارکن صحی مراجعه کنید.

یادداشت: اگر طفل شما اندکی بینائی خود را از دست دهد، دواها برای بازگشت بینائیاش کمک نخواهند کرد. مگر دواها میتوانند کمک نمایند تا بینائی موجودهاش حفظ گردد.

تداوی مادر و همسرش:

مادر طفل و همسرش به دو نوع دوای مختلف ضرورت دارند
این دواها حتی در زمان شیردهی مصوون میباشند.
مقدار 500 ملی گرام اریترومایسین از طریق دهن 4 دفعه در روز برای مدت 7 روز.	ویا	مقدار 500 ملیگرام اموکسیسیلین، 3 دفعه در روز برای مدت 10 روز.
همچنان:
مقدار 400 ملیگرام سیفیکسیم از طریق دهن، صرف یک دفعه.	ویا	مقدار 250 ملیگرام سفتریاکسون، از طریق زرق عضلی، صرف یک دفعه.

وقتی زنان نتوانند با همسران خود در مورد استفاده از کاندم و محافظۀ صحت جنسی شان صحبت کنند، آنها در خطر مصاب شدن به انتانات گونوریا و کلامیدیا قرار خواهند داشت. هرقدر تعداد بیشتر زنان قادر باشند که خود را محافظه کنند، تعداد اطفال کمتری نابینا خواهند شد.

تراخم (Trachoma)

تراخم (کوکره) بیماری ایست که توسط مگسها انتشار مییابد. وقتی یک شخص مصاب شد، درصورتی که تداوی نگردد، مرض به آهستگی در مدت چندین سال کسب وخامت میکند. تراخم در شرایط زندگی مزدحم و فقیرانه که دسترسی به آب پاک محدود باشد، بیشتر معمول است.

علایم:

1. تراخم با سرخی، آب زدن و سوزش چشمها شروع میشود. مگر بعضی اوقات هیچ علامهای جود ندارد.
2. بعد از حدود یک ماه:
   • نقاط کوچک سفید مایل به زرد ویا گلابی مایل به خاکستری در داخل پلک بالائی چشمها بوجود میآید.
   • کنار بالائی قسمت سرخ شدۀ چشم ممکن است ابری بنظر آید.
   • سفیدی قسمت بالائی چشم اندکی سرخ میشود.
3. سالها بعد، برجستگیهای قسمت داخل پلک چشم شروع به از بین رفتن نموده و بجای آنها ندبات سفید باقی میماند. این ندبات ممکن است پلک چشم را بداخل کش نمایند، که سبب تخریش چشم شده و بالاخره سبب نابینائی میگردد.

تداوی:

جهت آموزش طرز گذاشتن دوا به داخل چشم دیده شود.
مرحم %1 تتراسیکلین ویا اریترومایسین چشم را داخل هر دو چشم، 3 دفعه در روز تطبیق کنید.	ویا	مرحم %3 تتراسیکلین ویا اریترومایسین چشم را روزانه یک دفعه تطبیق کنید.
این کار را برای 30 روز ادامه دهید. از این مرحم داخل چشمهای سایر اطفال موجود در خانواده نیز تطبیق کنید.
برای اشکال شدید تراخم، زمانی که مرض نصف ویا بیشتر داخل پلک چشم را مصاب ساخته باشد، علاوتاً از طریق دهن نیز اریترومایسین به مریض بدهید:
سن	مقدار اریترومایسین
کمتر از 3 ساله	75ملی گرام، 4 دفعه روزانه، یکجا باغذا
از 3 ساله تا 7 ساله	150ملی گرام، 4 دفعه روزانه، یکجا با غذا

وقایه:

بیتالخلاءها را پوشیده نگه دارید و در آموزش اطفال که دستهای خود را بعد از رفتن به بیتالخلاء با آب و صابون بشویند، جدی باشید.

من نمیتوانم انتظار کشیده و تماشا کنم که شما از مردان این کار را بخواهید.

ما میدانیم که مگسها همه انواع میکروبها را انتشار میدهند. آنها در بیتالخلاءها و در بین کثافات ما زندگی میکنند. ما باید سوراخ های بیتالخلاءها را بپوشانیم و از مردان بخواهیم که کثافات را به بیرون قریه انتقال دهند.

من به اطفال خود میگویم که قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به بیتالخلاء دست های خود را بشویند. همچنان روی خود را هر روز بشویند.

اقلا ما میتوانیم به اطفال خود بیاموزانیم که چشمهای خود را با دست های خود مالش ندهند.

کترکت (آب مروارید)

وقتی یک طفل کترکت داشته باشد، عدسیههای چشم (قسمتی از چشم که مستقیما در عقب مردمک چشم قرار گرفته) سفید رنگ ویا شیری میگردد. این حالت سبب میشود که طفل بخوبی دیده نتواند و طوری معلوم شود که همه چیز غبارآلود است. کترکت ممکن است یک یا هردو چشم را مصاب سازد.

کترکت در افراد مسن بسیار معمول است. مگر بعضی نوزادان و اطفال نیز مصاب کترکت میباشند. کترکت ممکن است بصورت ارثی انتقال یابد ویا از سبب صدمات یا جروحات بمیان آید. اکثراً سبب کترکت نامعلوم است. بعضی اوقات درصورتی که مادر طفل در 3ماه اول حاملگی مصاب سرخکانچه (Rubella) شود، سبب پیدا شدن کترکت در چشم طفل میگردد. سرخکانچه میتواند سبب ناشنوائی و همچنان کترکت شود، لذا طفلی که مصاب کترکت است باید از نظر شنوائی نیز معاینه گردد. کترکت بی درد است.

علایم:

• مغشوش شدن ساحۀ دید و تاریک شدن دید که بمرور زمان وخیمتر شده میرود.
• کترکت ممکن است از بیرون قابل دید باشد. در ابتدا قسمت وسطی چشم خاکستری رنگ دیده میشود که بعداً سفید میگردد.

تداوی:

کترکت با دوا تداوی شده نمیتواند. یک عملیات چشم نیاز است تا کترکت را برطرف سازد. بعد از عملیات عینکهای قوی ضرورت خواهد بود.

وقایه:

• زنان حامله باید از افراد مصاب به سرخکانچه ویا از هر کسی که تب و بخارات جلدی داشته باشد، خود

را دور نگه دارند.

• متوجه علایم کترکت در اطفال باشید تا هرچه زودتر که ممکن باشد، تداوی گردند.

کوری دریا (Onchocerciasis)

مگس سیاه پشتاش قوز است و اینطور معلوم می شود، مگر بسیار کوچکتر مثل این.

کوری دریا مرض ایست که از سبب کرم های کوچکی بوجود می آیند که توسط مگسهای سیاه کوچک ویا "پشههای گاوی" انتشار مییابند. زمانی که مگس شما را بگزد، کرمهای انتقال شده توسط مگس به زیر جلد شما جای میگیرند. اگر این کرمها به چشم برسند، سبب کوری میشوند.

علایم:

• برجستگی زیرپوست که به آهستگی بزرگ شده و به اندازۀ 2 تا 6 سانتیمتر (حدود 1 تا 2.5 انچ) میرسد.
• ممکن زمانی که کرمهای کوچک انتشار مییابند، خارش بوجود آید.
• موجودیت درد در کمر، شانهها ویا مفاصل ران (ویا درد تمام بدن).
• تغییر جلد. جلد پشت کمر و روی شکم ممکن است ضخیمتر، تیرهتر ویا فلسدار شود. بعداً، جلد مانند جلد اشخاص پیر چملک میشود.
• مشکلات چشم. اول چشمها سرخ شده و اشکریزی پیدا میکنند، بعد بسیار دردناک شده و خارش پیدا میکنند. در مرحلۀ بعد قسمت متوسط چشم بیفروغ شده و فرورفتگی پیدا میکنند، مانند خشکی چشم در کمبود ویتامین آ. بالاخره شخص نابینا میشود.

تداوی:

بعضی دواهای که برای تداوی "کوری دریا" استفاده میشوند، ممکن است برای اطفال مضر باشند و فقط باید توسط یک کارکن صحی تجویز گردند. کوشش کنید که بعد از مشاهدۀ اولین علامۀ مرض "کوری دریا" هرچه زودتر طفل خود را نزد یک کارکن صحی ببرید. هرگاه بصورت مقدم تداوی گردد، طفل شما کاملا شفایاب خواهد گردید.

وقایه:

• مگسهای سیاه اکثراً در نزدیک آبهایی که به شدت جریان دارند تولید مثل مینمایند. پاککاری کنار جویها و دریاهایی که آب آن به شدت جریان دارد، میتواند در کاهش تعداد این نوع مگسها کمک کند.
• از خوابیدن به بیرون از خانه بپرهیزید – بخصوص در هنگام روز، که اکثراً زمان گزیدن این مگسها میباشد. پشه خانه میتواند در هنگام خواب این مگسها را از شما دور نگه دارند.
• با برنامههای کنترول مگسهای سیاه، همکاری نمایید.
• متوجه علایم مرض "کوری دریا" در اطفال باشید تا بتوانید هرچه زودتر که ممکن باشد، آنها را تداوی نمایید.

احتیاط نمایید که آب به چشم دیگر نریزد. سر طفل را به یک طرف دور بدهید و چشمی را که میخواهید شستشو دهید نزدیک به زمین قرار دهید.

جروحات چشم

بسیاری مواد کیمیاوی در خانهها – مانند تیزاب، القلی و مایعات پاک کننده – اسباب معمول مشکلات چشم در اطفال میباشند. اگر یکی از این مواد کیمیاوی به چشم برسد، فوراً با آب سرد و پاک برای مدت 15 تا 20 دقیقه چشمها را بشوئید و بزودی به یک کارکن صحی مراجعه کنید.

جروحات چشم ویا خراشیدگیهای چشم همچنان میتوانند سبب نابینائی ویا مشکلات دید شوند. تمام اشیای نوک تیز و همچنان مواد کیمیاوی را به دور از دسترس اطفال نگه دارید و محلات بازی اطفال را با برطرف کردن اشیاءای که ممکن است سبب جروحات چشم گردند، مصوون بسازید. اطفال را در مورد خطر انداختن اشیاء بطرف دیگر افراد ویا از انداختن بوتلهای سربسته، قطیهای بسته ویا مرمیها بداخل آتش، هشدار داده و مانع شوید. همچنان آنها را در مورد نباتات محلی و دواهای که میتوانند سبب جروحات چشم شوند آگاه بسازید.

This page was updated:۲۲ Jan ۲۰۲۵